TÜM KÖY SEN Ordu Şube Başkanı Zekai Sagra, gazeteci Şafak Deliçakar’a verdiği röportajda 2019 yılı fındık ihracaat rakamlarını, birlikler yasasını, serbest piyasa ve TMO’nun işlemlerini değerlendirdi. Fındık ihracaat rakamlarına bakıldığında tekelci firmanın hükümetten 5-6 kat daha fazla gelir sağladığına da dikkat çeken Sagra, “Kimse ticaretine kimseyi karıştırmaz” diyerek önemli açıklamalarda bulundu.

Şafak DELİÇAKAR: Sayın Sagra, haftanın röportajı sayfamıza hoşgeldiniz. Evet yakın bir tarihte açıklanan fındık ihracat rakamlarını nasıl değerlendiriyorsunuz?

Zekai SAGRA: Hoşbulduk sayın Deliçakar. Bu meseleyi sadece rakam üzerinden tartışmak fındık üreticilerine zarar veren bir yöntemdir. Rakamlar tabiki de çok önemli. Burada üreticinin cebine girecek para, devletin kasasına girecek para açısından önemlidir. Tarım bakanı fındıktan elde edilecek rakam 4 milyar dolar olacak demişti. Ama bugün bakıldığında bu rakamı tutturamadık. Ferroro dan bahsediyoruz. Bu bahsettiğimiz firmaya esip gürleyenler, maalesef bugün tepki gösterme makamında olan kişiler, esip gürleyenler, TMO’nun 16.5 lira verdiği fiyata teşekkürler ettiler.

Burada esas sorgulamamız gereken biz ne yapıyoruz. Örgütü birliği olmayan her üreticinin malı dünyanın her yerinde satılır. 15.50 gibi maliyet fiyatı olan bir ürünü 16.50 liradan lütfeder gibi piyasada fiyat biçerseniz uluslararası bir firma gelir sizde çözmeniz gerekirken tekelleşme var derseniz kimseyi eleştirme hakkınız da olmaz. Bu da fındık üretiminin zararına olan bir durum olmaktan öteye geçmez. Burada kazanan her zaman üretici değil bir başkası olur.

Şafak DELİÇAKAR: Birlikler yasası neden ele alınmıyor?

Zekai SAGRA: Tarımda birlikler yasası maalesef bugün tepeden saraydan bir emir gelmedikçe ele alınma söz konusu da olmuyor. Birlikler yasası bir dünya gerçeğidir. Bugün tarımını iyi yöneten her ülke tarımlarını birlikler ve kooperatifler üzerinden yürütür.

Bizde neden yok? Fındık dediğimiz de ciddi paraların döndüğü bir piyasadan söz ediyoruz. Bundan gelen parayı da tek başına yedirmezler. Bende bu durumda bunun altında başka şeyler aramak durumundayım.

Bir liralık bir fark bile 200 milyon liralık gibi bir rakam ortaya çıkarır. Ülkenin cirosuna girmeyen her rakam bu ülkenin kaybıdır. Günü geldiğinde biz elimizdeki belgelerle bunun hesabını soracağız. İşin özeti şu aslında hükümet karar verecek üreticiden yanamısın ülke menfaatlerinden yanamısın yoksa tarım tekellerinden yanamısın.

Şafak DELİÇAKAR: Diğer ülkelerde fındık fiyatı 190-240 lira gibi fiyatla satılırken bizim ülkemizde neden 17-18 liradan satılıyor?

Zekai SAGRA: Ticarette serbestlik var adam alı satar buna kimsenin edeceği bir söz yok adam demek ki alıcısını buluyor satıyor. Bunu yıllardır tartışıyoruz. Bu açıklamaları yan yana getirirsek hep aynı konuşuyoruz ortada değişen bir şey yok. Burada tabiki bir art niyet var. Bizim Tüm Köy Sen olarak sürekli söylediğimiz fındık üzerinden yapılan bir vurgun ve soygun var.

Fındık deyince çok büyük miktarlardan bahsediyoruz. Bütün bunların olması fındık üreticilerin örgüt olmamasından kaynaklı. Bu tekeller bizim röntgenimizi çekmiş. Biz fiyat dışında başka şeylerle uğraşmalıyken buna izin vermiyorlar. Üretici bakıyorlar tam üretimden vazgeçecek hemen fiyatı yükseltiyorlar. Çünkü bizim üretmemize ihtiyaçları var. Yerel aktörlerimiz ve tüccarlarımız zamanı geldiğinde bu tekellerin karşısında dayanamayacak.

Şafak DELİÇAKAR: Geçtiğimiz günlerde CHP milletvekilleri Mustafa Adıgüzel TMO ferroro ya fındık verdi gibi iddialarda bulundu bu konu hakkında neler söyleyeceksiniz?

Zekai SAGRA: Tabiki verecek TMO elinde olan fazla fındığı ne yapacak. Bir stok fazlasını arz fazlasını alır bunlar hep bir manipülasyon hareketlerdir sayın Adıgüzel de bugün bunun bir kısmını görmüş açıklama yapmış. Ama bunlar bu yöntemle olmaz. Tıpkı Avrupa da olduğu gibi geçmişte bizde olduğu gibi üreticiden yana bir politika oluşturup bir birliğin alım yapması gerekir.

Fındık çözümünü kendi içinde barındıran bir ürün. Şimdi fındık kırma fabrikasındaki 10 bin işçi işsiz kalınca ne olacak? Büyük şehirlere göç edecek. Yine bu firmaların bir kolunda daha az paraya çalışacaklar. Bugün bunun önüne geçmek mümkün değil. Biz bu yüzden sürekli örgütlenme diyoruz.

Şafak DELİÇAKAR: Kurulması planlanan Fındık Piyasası Denetleme Kurulu (FPDK) bir çözüm olur mu?

Zekai SAGRA: Olmaz. Hükümet serbest piyasa yönetecek demiş. Serbest piyasa kurallarına göre sanane diyecek. Rekabet kurulunun böyle bir yetkisi olduğunu veya olacağını da sanmıyorum. Çünkü siz kuralı koymuşsunuz. Kimse ticaretine kimseyi karıştırmaz.

Şafak DELİÇAKAR: Sayın Sagra, verdiğiniz bilgi ve yaptığınız değerlendirmeler için teşekkür ediyor, çalışmalarınızda başarılar diliyorum.

Zekai SAGRA: Bende şahsıma bu fırsatı sağladığınız için size teşekkür ediyor, yayın hayatınızda başarılarınızın devamını diliyorum.