15 Ekim Dünya meme Sağlığı günü nedeniyle Özel Ordu Sevgi Hastanesi Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Mahmut Bekir Gürcan meme kanseri hakkında doğru bilinen yanlışları anlattı.

Meme kanseri hakkında bilgiler veren Gürcan şunları söyledi: “Meme kanseri kadınlarda en sık görülen kanserdir. Her 8 kadından birinde görülmektedir. Dünyada her yıl 1 milyondan fazla yeni meme kanseri vakası, 400e yakın ise buna bağlı ölüm olayı görülmektedir. Mamografi ile tarama programlarını, önerilen şekilde uygulayabilen ülkelerde erken tanı konması nedeniyle meme kanserinden ölüm oranı belirgin olarak azalmıştır. ABD için bu oran %30-50 , Avrupa’da yapılan çalışmalarda ise % 63 olarak bildirilmektedir.

Meme kanserinin en yaygın belirtisi memede ağrısız bir kitlenin hissedilmesidir.

Diğerleri ise:

Meme derisinde kalınlaşma,

Şişlik,

Deride tahriş ya da bozulmalar,

Akıntılar,

Göğüs ucunun hassaslaşması yada içe dönmesi gibi belirtilerdir.

Meme kanserleri erken evrede hiç bir belirti göstermezler. Bu nedenle, kadınların meme kanserinin erken tanısı için önerilen kontrol programlarını uygulamaları, kendi kendilerine meme muayenesini sık sık yapmaları çok önemlidir. Aile hikayesi, ırk, ilk adet yaşı, çocuk sayısı gibi pek çok faktör kadınların meme kanseri için yüksek risk taşıyıp taşımadığını belirler. Yaş faktörü ve genetik yatkınlık dışında, Alkol, Sigara kullanımı, Yemek alışkanlıkları, kilo, daha önce alınmış radyoterapiler veya hormon tamamlayıcı tedavi meme kanseri riski açısından sorgulanması gereken özelliklerdir. Meme kanserinde en önemli tarama yöntemi mamografidir. Meme kanserini erken yakalamak için önerilen 40 yaşından sonra belirli aralıklarla mammografi çekilmesidir. Ancak daha sonraki mammogramlarınıza referans olması için otuzlu yaşlarda da bir mamografi çektirerek saklanması önemlidir.

20’li yaşlardan itibaren düzenli olarak kendi memenizi elle kontrol ediniz.

Doktorunuza düzenli aralıklarla meme muayenesi yaptırınız; o 20-30’lu yaşlarda aşağı yukarı 3 yılda bir kez o 40 yaşından sonra yılda 1 kez

40 yaşından sonra yılda bir kez mammografi çektiriniz.

Yüksek risk taşıyorsanız (özellikle genetik açıdan ) mamografiye ek olarak yılda bir kez MR incelemesi yaptırabilirsiniz.

Meme kanserinin erken teşhis etmenin en iyi yolu düzenli aralıklarla mammogram yapılmasıdır.

1- Yanlış: Meme kanseri genç yaşlarda görülmez

Doğrusu: Meme kanseri yaş ilerledikçe daha fazla saptanan bir kanser türü olmasına karşın, ülkemizde, 35 yaş altında tanı konulan meme kanseri hasta sayısı giderek artıyor. Resmi meme kanseri tarama programında mamografi çektirme yaşının 49’dan 40’a indirilmesi de bu bulgunun doğruluğuna işaret ediyor. Meme kanserinin genç yaşta görülmeye başlamasının nedenlerinin tespit edilmesi zor olmakla birlikte, toplumun beslenme alışkanlıklarının değişmesi ve kilolu bireylerin sayısının toplumda artması dikkat çekiyor.
2- Yanlış: Ailede bir akrabanın meme kanseri olması meme kanserine yakalanma riskini çok artırıyor

Doğrusu: Meme kanserinde ailesel risk artışı için belirlenmiş kriterler mevcut. Bu kriterlere göre ailede kişinin birinci derece akrabalarından (anne, kız kardeş, teyze, hala) en az 2’sinde meme kanseri saptanması gerekiyor. Ayrıca, ailede yumurtalık (over), rahim (endometrium) ve bağırsak kanseri gibi kanserlere sık rastlanması da ileri tetkiklerin yapılması için uyarı niteliği taşıyor. Gerçek risk ise ancak genetik danışmanlık sonucu yapılacak genetik testlerle belirlenebiliyor. Genetik testlerin pozitif olması meme kanserine yaşam boyunca yakalanma riskinin yüzde 70-80’lerde olduğuna işaret ediyor.

3- Yanlış: Şeker içeren besinleri fazla tüketmek meme kanserini tetikliyor

Doğrusu: Kilo alımı vücutta yağ dokusunun artmasına ve meme kanserini tetikleyen östrojen hormonu yapımının artışına neden olabiliyor. Özellikle menopozda olan kadınlarda fazla yağ dokusu, östrojenin vücuttaki tek kaynağını oluşturuyor. Bu nedenle menopoz dönemindeki kadınlar meme kanseri açısından daha fazla risk altında oluyor. Ancak kanser hücrelerinin şekeri (glukoz) normal hücrelere göre daha fazla tükettikleri deneysel çalışmalarda gösterilmesine karşın, yapılan klinik çalışmalarda daha fazla şeker tüketmenin meme kanserinin seyrini kötü etkilediğine dair bir sonuca varılamamış.
4- Yanlış: Memede saptanan kistler (fibrokistik hastalık) kanser riskini artırıyor

Doğrusu: Memede saptanan kistlerin yüzde 90-95’i sıvı içeren basit kesecikler oluyor. Bu tipteki kistlerin 6 ay – 1 yıl arayla izlenmeleri gerekiyor. Daha az oranda karşılaşılan karmaşık (kompleks) kistler ise sıvının yanı sıra katı alanlar da içerdiğinden iğne biyopsisi yapılmasını gerektirebiliyor. İğne biyopsisi ile hem kist içindeki sıvı boşaltılıyor hem de kistin katı kısımlarından patolojik inceleme için örnek alınabiliyor.
5-Yanlış: Memede saptanan kitleden biyopsi yapılması kanserin yayılmasına neden oluyor

Doğrusu: Biyopsi sırasında ve sonrasında meme kanserinin yayılma riski çok düşük oluyor. Meme kanseri tanısı ilk aşamada iğne biyopsisi ile konuyor ve bu tip biyopsi açık cerrahi biyopsiye kıyasla herhangi bir yayılma riski taşımıyor. Ayrıca, cerrahlar ameliyat sırasında kanser hücrelerinin yayılmasını önlemek için özel teknikler kullanıyor.
6-Yanlış: Meme kanseri teşhis edilen kadınlarda mastektomi ameliyatı (memenin tamamının alınması) mutlaka gerekiyor

Doğrusu: Son 30-35 yılda yapılan çalışmalar hastaların yüzde 70-80’inde meme korunarak tümörün güvenli cerrahi sınırlarla çıkartılabileceğini gösteriyor. Meme koruyucu cerrahi ameliyatı yapılan kadınların geride kalan meme dokusunda tümör nüksü olmaması için ışın tedavisi (radyoterapi) almaları gerekiyor. Meme boyutuna göre tümörü büyük olan hastalarda ameliyat öncesi ilaç tedavisiyle (kemoterapi veya hormon tedavisi) tümör boyutu azaltılarak meme koruyucu cerrahi yapılabiliyor.
7- Yanlış: Meme kanseri için uygulanan meme koruyucu cerrahi sonrası estetik açıdan iyi sonuçlar elde edilmiyor

Doğrusu: 1990’lı yıllardan sonra meme kanserinin tedavisinde meme koruyucu cerrahinin artan oranlarda uygulanması hastalar arasında estetik kaygıları da ön plana çıkardı. Bunun sonucunda ameliyat sırasında ameliyat edilen meme içindeki dokuların yer değiştirmesi temeline dayanan onkoplastik cerrahi teknikleri geliştirildi. Bu teknikler kullanılarak memede mevcut olan daha büyük tümörler güvenli cerrahi sınırlar sağlanarak ve daha iyi estetik sonuçlar elde edilerek çıkartılabiliyor.

9- Yanlış: Meme kanserinde koltukaltına yönelik ameliyattan sonra her zaman o taraftaki kolda şişlik (lenfödem) oluyor

Doğrusu: Meme koruyucu cerrahiye benzer şekilde koltukaltına (aksilla) yönelik yapılan ameliyatlar da artık daha sınırlı oluyor. Koltukaltı ameliyatında, ameliyat öncesi işaretlenen lenf bezlerinin bulunup çıkartılıyor ve ameliyat sırasında patoloji uzmanı tarafından inceleniyor. Eğer lenf bezlerinde meme kanseri yayılımı saptanmazsa, ameliyata devam edilmiyor. Koltukaltındaki lenf bezlerinin tamamı ancak hastalığın o bölgeye yayıldığının kanıtlanması sonucunda çıkartılıyor. Bu şekilde, gereksiz koltukaltı ameliyatları ve kolda oluşacak şişlikler (lenfödem) azalıyor.