CUMHURBAŞKANININ AÇIKLADIĞI DESTEK PAKETİNDE ASIL SORUN OLAN İŞVERLERİNİ KAPATMAK ZORUNDA KALAN  iŞVEREN VE İŞCİLERE YÖNELİK DESTEKLERE YER VERİLMEMİŞTİR

Koronavirüs salgını sebebiyle 81 ilde, tiyatro, sinema, gösteri merkezi, konser salonu, nişan/düğün salonu, çalgılı/müzikli lokanta/kafe, gazino, birahane, taverna, kahvehane, kıraathane, kafeterya, kır bahçesi, nargile salonu, nargile kafe, internet salonu, internet kafe, her türlü oyun salonları, her türlü kapalı çocuk oyun alanları (AVM ve lokanta içindekiler dahil), çay bahçesi, dernek lokalleri, lunapark, yüzme havuzu, hamam, sauna, kaplıca, masaj salonu, SPA ve spor merkezlerinin faaliyetleri geçici bir süreliğine durduruldu.

Bu zorunlu önlemlere ek olarak birçok marka giyim firmaları da 19 mart itibariyle satış mağazalarını geçici olarak kapatma kararı aldı.

FAALİYETLERİ GEÇİCİ OLARAK DURUDURULAN İŞLETMELER İÇİN AÇIKLANAN EKONOMİK TEDBİRLER HAYAL KIRIKLIĞI YARATMIŞ, İŞLETMELERİ ÇARESİZLİĞE SEVK ETMİŞTİR.

Faaliyetleri zorunlu olarak durdurulan işletmelerin mali sorumlulukları kabaca;

İşyerinin kirası

Çalışanların ücretleri

İşverenin kendi geçim giderleri

Yasal vergi ve SSK yükümlülükleri

Kredi ve piyasa ödemeleri

Olarak sıralanmaktadır.

Destek paketinde bu işletmeler için hayati öneme sahip işyeri kirası, çalışanların ücretleri ve işverenin kendi geçim giderlerine yönelik bir düzenleme ve destek getirilmemiş olup, sadece devlete ait ödeme kalemlerinde ileri bir vadeye uzatılmış, bankalara olan borçlara yönelik vade uzatımına gidilmiştir.

ZORUNLU OLARAK FALİYETLERİ DURDURULAN DEVLET VE KAMUYA AİT İŞYERLERİNDE KİRACI DURUMUNDA OLANLARIN KİRA BEDELLERİ ALINMAMALIDIR.

Milli Emlak, Bakanlıklar, Kamu Tüzel Kişilikler ve Belediyelerin mülkiyetinde ve sorumluğunda olan ve şahıs veya firmalara kiralanan salgın nedeniyle faaliyeti durdurulan işyerlerinin kira ve çalışanlarına yönelik destek ek paketi acilen açıklanmalıdır.

Devlet işverenler için öneme sahip olan kapatılan yada kapatmak zorunda kalan işletmelerin kira ödemesi kaynaklı mağduriyetlere kendi tasarrufunda bulunan bu tür işletmelerden geçici süre kira bedelini almayarak özel sektörde aynı durumda olan kiralık işyeri mülk sahiplerine de örnek olmalı, bu konuda devlet/ millet işbirliği sağlanmalıdır.

Örneklemek gerekirse Altınordu Öğretmenevi bitişiğinde ve mülkiyeti Büyükşehir belediyesinde bulunan çay ocağı önlemler kapsamında faaliyeti durduruldu ve geçici olarak kapandı. Ama kirası devam ediyor.. İşçiler çalışamıyor.. Bu ve bu tür işyerlerinin yasak devam ettiği sürece kiraları alınmamalı, asgari ücret boyutunda kayıtlı personele işsizlik fonundan ödeme yapmalıdır.

100 MİLYARLIK EKONOMİ PAKETİNDE SADECE 2 MİLYAR LİRA ( 310 MİLYON DOLAR) KARŞILIKSIZ YARDIM ÇOK YETERSİZDİR.

100 milyar liralık paket içinde karşılıksız destek miktarı %2 gibi çok küçük bir seviyededir. Zaten ödenmek zorunda olan emeklilere bayrak ikramiyesinin 2 ay önceye alınmasını bir destek olarak değerlendiremeyiz. Destek evden çıkma denilen emeklilerimize bin lira olan desteği 1.500. TL olarak ödeme ile olur. Bu konu değerlendirilmelidir.

EVDEN ÇIKMAYIN DENİLEN VATANDAŞIN UÇAK BİLETİ YA DA OTEL ÖDEME DESTEĞİNE DEĞİL, DOĞALGAZ- ELEKTRİK VE SU FATURALARINDA KDV MUAFİYETİ VE İNDİRİME İHTİYACI VAR.

Salgınla mücadele de en önemli tedbir vatandaşın evde kalması olduğuna göre devlet evde kalmanın getirdiği maliyeti azaltıcı tedbirler almak zorundadır. Çoğu vatandaş kendisi işe çocukları okula gitmesinden dolayı doğalgazı kapatır akşam geldiğinde açarken artık gün boyu doğalgaz yanacak, temizlikte özenin sonucu su gideri, evde tüm hanenin bulunması nedeniyle de elektrik gideri artacaktır.

Devlet sadece doğalgaz elektrik ve su faturalarında KDV muafiyetine gitse bu ortalama bir ailede toplamda asgari 600-750.TL olan bu 3 kalem giderinde 100- 150.-TL bir destek sağlar ki dar gelirli aileler için önemli bir rakamdır.

TÜRKİYE DIŞINDA SALGINLA İLGİLİ DİĞER DEVLETLERİN ALDIKLARI EKENOMİK ÖNLEM VE DESTEK PAKETLERİNE BAKARSAK

İSPANYA : 200 MİLYAR AVRO,

İspanya hükümeti de ‘corona’nın ekonomiye verdiği hasarı telafi etmek için 200 milyar avro (1 trilyon 417 lira) büyüklüğünde paket açıkladı. Başbakan PedroSanchez söz konusu desteğin 117 milyar avroluk (829 milyar lira) kısmının kamuya, kalan kısmının özel ,sektöre kullandırılacağını belirtti.

İNGİLTERE : 400 MİLYAR DOLAR, KÜÇÜK İŞLETMELERE 25 BİN STERLİN HİBE.

İngiliz hükümeti koronavirüs salgını sebebiyle duraksayan ekonomiye destek vermek için 330 milyar sterlinlik (400 milyar dolar) bir paket açıkladı. Paket kapsamında küçük işletmeler 25 bin sterline kadar hibe alabilecek. Bunun yanında ödeme zorluğu çekenlerin konut kredisi taksitleri 3 ay ertelenecek. Konuyla ilgili açıklamada bulunan Maliye Bakanı Sunak "Bundan birkaç hafta önce devletin ekonomiye böyle bir müdahalesi hayal bile edilemezdi" dedi

KANADA : 82 MİLYAR DOLAR, 27  MİLYAR DOLARI DOĞRUDAN HALKA VERİLEÇEK.

 Trudeau,  lılara, gelir desteği, ücret sübvansiyonları ve vergi ertelemelerinin dahil olduğu 82 milyar dolarlık bir yardım paketinin müjdesini verdi. 

Paketin 27 milyar dolarlık kısmının doğrudan halka verilecek destekleri içerdiğini belirten Trudeau,  kalan 55 milyar dolarlık kısmın da vergi ertelemeleri yoluyla iş dünyasının likidite ihtiyacına destek için kullanılacağını ifade etti. 

ABD :1 TRİLYON DOLAR, HALKA 1000 DOLARLIK DESTEK ÇEKİ

ABD vatandaşlarına250 milyar dolarlık (1 trilyon 613 milyar lira) yardım ve 500 milyar dolarlık (3 Trilyon 227 milyar lira) vergi indirimleri öngörülüyor. CNBC’nin haberine göre, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Maliye Bakanı Steven Mnuchin, ABD Kongresi’ne sunulan paketle ABD ekonomisine 1 trilyon dolar (6 trilyon 454 milyar lira) aktarmayı planladıklarını duyurdu. Mnuchin, salgınının ekonomiye etkilerini azaltmak amacıyla halka 1000 dolarlık (6 bin 453 lira) çeklerle destek verileceğini de belirtti

Paket kapsamında, küçük işletmelere 300 milyar dolarlık (1 trilyon 936 milyar lira) kredi, salgından kötü etkilenen sektörlere 200 milyar dolarlık (1 trilyon 290 milyar lira) destek,

SONUÇ OLARAK;

Cumhurbaşkanı tarafından açıklanan ekonomik tedbirler borç ve yükümlülükleri birkaç ay sonrasına öteleme ve zaten borç batağında boğuşan işletmelere yeni borçlanma kanallarında kolaylık sağlanmasına yönelik olup, mevcut durumda özellikle Bakanlık genelgesiyle işyerlerini kapatmak zorunda kalan işletmelerin kira ve personel maliyetlerini iyeleştirmeye yönelik destekler içermemektedir.

Özellikle ticari hayatı olumsuz etkileyecek fiili durumda işletmelerin kira maliyeti önemli bir sorundur. Devlet ve kamu kurum ve kuruluşlar bu hassas dönemde kiracısı durumunda bulunan kişi ve işletmelere yönelik durum normalleşene kadar kira bedellerini almama ya da en azından önemli bir indirim oranı uygulaması devlet ve kamu dışındaki diğer kiracı durumda olan işletmelere de örnek teşkil edecektir. Bu tür işletmelerde zaten asgari ücret ağırlıklı çalışan ve bugün itibariyle işsiz duruma düşen vatandaşlarımızda mutlak suretle işsizlik fonundan asgari ücret miktarınca desteklenmelidir.

Zorunlu olarak eve kapanan vatandaşın ev ortamından kaynaklanan doğalgaz, elektrik ve su gibi zorunlu giderlerin artması karşısında bir destek geliştirmesi de bir zorunluluktur.