Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, tarım sektörünün 2016’ yılını değerlendirerek çiftçinin 2017 yılı beklentilerine de yer verdi. Üreticinin en önemli sorunlarından birinin fiyat ve gelir istikrarsızlığı olduğunu belirten Bayraktar, şunları söyledi:

“Ekonomik örgütlenme güçlü olmayınca tarımda üretim planlaması yapılamamakta, pazarlama sorunları çözülememekte, üretici fiyatlarında fiyat ve dolayısıyla üreticide gelir istikrarı sağlanamamaktadır.

Bu örgütler, gelişmiş ülkelerde örneklerini gördüğümüz gibi planlı ve talebe uygun üretim yapılmasını sağlamalı, soğuk hava zinciriyle ürünü korumalı, lisanslı depolarda ürünü depolamalı, piyasa ihtiyacına göre ürün sunmalı, böylece aşırı fiyat dalgalanmalarının ve talebin üzerinde üretim yapılmasının önüne geçmelidir.

Bütün bunlar yapılamadığı için, çiftçimiz ekeceği ürün hakkında doğru karar verememektedir. Bir sene bir ürün para edince o ürüne yönelen çiftçimiz, talebin üzerinde üretim nedeniyle fiyatlar düşünce o üründen kaçmakta, başka ürüne yönelmektedir. Çiftçimizin üretimden kaçtığı üründe üretim azalınca bu kez fiyatlar yükselmektedir. Bu kısır döngüyü çiftçimiz kıramamaktadır.

Ayrıca, örgütlenme yetersizliği nedeniyle, üretici ile tüketici arasında, tarla ile market arasında büyük fiyat farklılıkları oluşmakta, belirttiğimiz gibi tarladan markete ürün fiyatları 5-6 kata kadar artmaktadır.

-“İşin mali büyüklüğü üretici birliklerinin gücünü aşmaktadır”-

İşin mali büyüklüğü üretici birliklerinin gücünü de aşmaktadır.

Bu yapı düzelene kadar, Toprak Mahsulleri Ofisi garantörlüğünde üretici birlikleri devreye girmeli, alım yapmalı, piyasayı düzenlemelidir. Ofis, kiraladığı veya inşa ettiği depoları üretici birliklerine tahsis etmelidir.

Üreticiyi tarlada tutmak istiyorsak bu sorunu çözmeliyiz. Bunun başka yolu yoktur.

Hükümetimizin başlatacağı havza bazlı üretim modeli de planlı üretimin ilk adımı olacaktır. Planlı bir üretim yapıldığında, üretici gelir, ürünler fiyat istikrarına kavuşacaktır.

Gübre kullanımının sürdürülebilirliği için gübre fiyatlarının makul seviyelerde olması gerekmektedir. Fiyatlarındaki yüksek artış, gübre kullanımının azalmasına ve dolayısıyla verimin düşmesine neden olmaktadır.

Birim fiyatın düşürülmesi bakımından; elektrikte uygulanmakta olan pay ve fonlar ile yüzde 18 KDV, tarımda kullanılan elektrikte gübrede olduğu kaldırılmalıdır.

Hayvancılık işletmelerimizin indirimli tarifeden elektrik almaları sağlanmalıdır.

Elektrik borçlarının desteklerden kesilmesiyle ilgili uygulama kaldırılmalıdır.

Özellikle sertifikalı tohumluğun zamanında ve uygun bir fiyatla çiftçimize ulaştırılması tarımsal üretimin artırılması açısından önemlidir. İthalat değerinde en çok paya sahip olan sebze tohumluğu başta olmak üzere tohumlukta dışa bağımlılık azaltılmalı, yeni çeşit geliştirmek için Ar-Ge çalışmalarına hız verilmelidir. Sebze tohumluk ve fidelerinde uygulanmakta olan KDV de diğer tohumluklarda olduğu gibi yüzde 1’e indirilmelidir.

Son yıllarda çiftçilerimiz sürekli afetlerle uğraşmak zorunda kalmıştır. Afetler nedeniyle yeterli geliri elde edemeyen çiftçilerimiz, kullanmış olduğu kredilerin geri ödemelerini de yapamamıştır.”

Bayraktar, üretimin devamı için Türkiye genelinde 1 Ocak 2016-31 Aralık 2016 tarihleri arasında meydana gelen tabii afetlerde ekilişleri, ürünleri, hayvan varlıkları, tesisleri ve seraları en az yüzde 30 oranında zarar gören Çiftçi Kayıt Sistemi’ne kayıtlı üreticilerin, Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatiflerine olan düşük faizli kredi kapsamındaki borçlarının yüzde 3 faiz tahakkuk ettirilmek suretiyle 1 yıl ertelendiğini, borçların ertelenmesine ilişkin kararnameden üreticilerin önemli bir kısmının faydalanamadığını bildirdi.

Ertelemenin Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatifleri tarafından kullandırılan düşük faizli krediler için geçerli olduğuna dikkati çeken Bayraktar; “Ziraat Bankası’ndan ve Tarım Kredi Kooperatiflerinden kredi alan ancak ürünlerini tarım sigortası yaptıramadığı için düşük faizli kredi kullanamayan üreticilerimiz ile 2016 yılında diğer bankalardan kredi kullanan üreticilerimiz erteleme kararından yararlanamamıştır” dedi.

Tarım sigortalarında sigorta yaptıran üretici sayısı artmakla birlikte henüz istenilen düzeye gelinemediğine dikkati çeken Bayraktar, şöyle konuştu:

“Ülkemizde Çiftçi Kayıt Sistemi’ne kayıtlı toplam alan dikkate alındığında sigortalanma oranı hala yüzde 13’dür. 2017 yılında, 81 ilin tamamında kuru tarım alanlarında ekili buğday ürününün kuraklık verim sigortası kapsamına alınacak olması önemli bir karardır. Bugüne kadar tarım sigortalarında kuraklık gibi ülkemiz ve çiftçimiz için çok önemli riskin kapsamda olmaması büyük bir sorundu. Bu eksiklik, Birliğimizin de girişimleriyle giderildi. Buğday ürününde uygulanacak ilçe bazlı kuraklık verim sigortasının prim tutarının yüzde 60’ını devlet ödeyecek. Kuraklık sigortası kapsamında belirtilen riskler nedeniyle yüzde 30 ve üzerinde zarar gören çiftçilerimiz tazminat alacaklar.

Büyükbaş ve küçükbaş hayvan hırsızlığı, açık ve yarı açık sistemde yetiştirilen kümes hayvanları ölümleri sigorta kapsamına alındı.

Meyve ağaçları ve asmaların kendileri ve fidanları, kirazda yağmur riski de sigorta kapsamına girdi.

Devlet destekli tarım sigortasının kapsamı genişletilirken prim miktarları çiftçinin ödeyeceği düzeyde tutulmalıdır.

Tarımın önemli yapısal sorunlarından biri de tarım arazilerimizin, miras hukukundan kaynaklanan olumsuzluklar nedeniyle, çok parçalı ve dağınık yapısıdır. Bizim de sonuna kadar desteklediğimiz Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu yürürlüktedir. Burada bir an önce uygulama hızlandırılmalıdır.

Bundan sonra arazilerini büyütmek isteyen ehil mirasçılara faizsiz kredi desteği uygulaması başlatılmalı, yine arazilerini birleştirmek suretiyle işletmelerini büyütmek isteyen çiftçilerimiz desteklenmelidir.

Verimli tarım arazilerinin korunması çok önemlidir. Ülke olarak tarım arazilerimizi iyi koruduğumuzu söyleyemeyiz. 1990 yılından bu yana 4 milyon hektarın üzerinde tarım alanı kaybettik. Bu dönemde nüfusumuz Yunanistan’ın iki katı, 23 milyon artarken, Yunanistan’ın tarım topraklarının 1,5 katı alan tarım dışına çıkarıldı. Kişi başına tarım alanımız 4,9 dekardan 3 dekara indi.

İllerde Toprak Koruma Kurullarının, tarım arazilerini korumada çok iyi görev yaptığını söylemek mümkün değil. Toprağın esas sahibi olan Ziraat Odaları, bazı yerlerde bu kurullardan çıkarılmaya çalışılıyor. Mevzuatta bulunan kamu yararı kavramı, arazileri tarım dışına çıkarmada keyfi olarak kullanılabiliyor.

Bu açıdan, 184 tane ovanın SİT alanı olarak ilan edileceğinin açıklanması çok önemli, hayati bir olaydır. Bunu destekliyoruz. Bakanlar Kurulu’ndan kısa bir sürede çıkacağını ümit ediyoruz. Tarım topraklarını korumanın başka yolu da yok.

Gıda Tarım Hayvancılık Bakanlığımızın yılda 1 milyon hektar toplulaştırma hedefini memnuniyetle karşılıyoruz. Bu çalışmalar hızla tamamlanmalı, en kısa zamanda kalan 9 milyon hektar alandaki toplulaştırma çalışmaları bitirilmelidir.” (Ordu Yeni Haber)