ÖZELLİKLE HAVUZ MEVSİMİNDE YAŞADIĞIMIZ İDRAR YOLU SORUNLARI

Yaz aylarında havuz veya deniz serinlemek için ya da özellikle çocukların için önemli etkinlik alanlarıdır. Ancak birçok kişi özellikle kadınlar ve kız çocukları bu eğlencenin faturasını sıklıkla idrar yolu rahatsızlıkları nedeniyle birkaç gün acı çekerek öderler. Bu genellikle tatil beldelerinde olur, ailelerin çoğu oluşan sorunları tuvalet ya da havlular nedeniyle olduğunu düşünürler. Bunun aslında başka nedenleri vardır.

İdrar ile ilgili sorun yaşayan kişilerin çoğu erişkin kadınlar ya da kız çocuklarıdır. En çok rahatsız oldukları semptomlar arasında; idrar yaparken yanma, sık idrara çıkma, sıkışma, idrar kaçırma, kasıklarda ağrı ve akıntı gibi sorunlar bulunur. Şikâyetler bazen o kadar can sıkıcı olabilir ki birkaç günlük tatili hem hasta kişiye hem de yakınlarına kabusa çevirebilir.

Bu sorun neden ortaya çıkar? Bu soruya cevap vermeden önce üriner (idrar) sisteme çok detaya girmeden kısaca değinmekte fayda var. İdrar, böbreklerde kanın filtre (süzülme) edilmesi sonucu oluşan sıvıdır. Yaklaşık %95 yakını sudan oluşur.

Çok önemli görevler üstlenir. Vücutta oluşan ve dışarı atılması gereken üre, kreatinin, asitli bileşikler gibi birçok toksik maddenin, fazla suyun atılmasını sağlar. Bu arada azot dengesi açısından da önemlidir, ekosistemde gübre görevi bile görür.

Daha neler var neler. Bu arada sanılanın aksine idrar steril değildir, genetik çalışmalar yapılırsa içerinde mikroorganizmalara ait DNA yapıları görülebilir. İdrarın ne anlama geldiğini ne kadar önemli olduğunu, yakınlarınızda varsa diyalize giren bir hastaya sorabilirsiniz.

Evet bu mucizevi sıvı böbreklerde oluştuktan sonra sonunda mesaneye gelir ve burada depolanır. Mesane bir rezervuar (depo) balon gibi çalışır, dolar boşalır. Bu sırada herhangi bir sorun hissedilmez, idrar kaçağı olmaz. Varsa bir üroloji doktoruna görünmelisiniz.

Yine mucizevi bir olay yaşanır, mesane belli bir süre yaklaşık 300-500 ml idrar depolayıncaya kadar hiç sorun çıkarmaz. Siz bu sırada yemek yerken, spor yaparken, TV izlerken o işini yapar, sessizce dolar. Belli bir süre sonra yaklaşık 3-4 saat idrarı hissederseniz ve idrar yapmak için tuvalete gidersiniz. Mesane tamamen boşalır, yeniden dolmaya başlar. Bu süreç ömür boyu devam eder. Dikkat edin, yaşamınızın %99 da mesane depolama işini yapar, hayatınızın sadece %1 idrar yaparsınız. Bu döngünün düzenli işlemesi önemli. 

İdrar depolayan mesane dış dünyaya idrar kanalı (üretra) ile açılır. İşte yine bir cinsiyet ayırımı yaşanır. Erkeklerde oldukça sorunsuz olarak penisin ucuna açılan bu kanal, kadınlarda vaginal kanalın ön duvarına açılır. Bu anatomik özellik sıklıkla idrar yolu sorunlarının en önemli nedenidir. Kısaca idrar kanalının açıldığı yer vajinal kanalın içindedir. Ve burası barsaklara yani anal kanala yakındır.

SIKI DURUN. Barsakta yaklaşık 500 tip bakteri bulunur. Ve dışkının 1 gramında yaklaşık 90 milyar bakteri bulunur. Bunlar aklımızda dursun. Ayrıca vajinanın içinde de birçok mikroorganizma bulunur, yani kendine ait bir flora vardır. Bu arada bakterilerin hepsini kötü bir şey olarak düşünmeyin, vücudumuz için birçok olumlu yanları da bulunur.

Şimdi soruya bir daha dönelim. Havuza girdiğimizde idrar sorunu neden oluşur. Yukarıda bahsedildiği gibi çevrede (anal ve vajinal) bulunan bakteriler idrar yolların girerler. İdrar kanalına bakteri girince hemen enfeksiyon oluşmaz.  İdrarın içinde bulunan bazı maddeler, mesaneyi döşeyen astar (ürotelyum) bakterilerin yaşamasına izin vermez.  Buradaki normal mikroorganizma florası da enfeksiyondan korunmada önemlidir. Ayrıca mesanenin aralıklarla boşalması mesane içine ulaşan bakterileri mekanik olarak dışarı atarlar.

Bu düzeni bozan faktörler enfeksiyonlara ya da idrar sorunlarına neden olurlar. Bunlar arasında havuzların içine atılan klor, rastgele kullanılan antibiyotikler, cinsel aktif kadınlar, vajinal bölgenin çeşitli kimyasallarla obsesif şekilde yıkanması gibi birçok neden bulunur.

Belki burada bir konuya da dikkat çekmekte fayda var. Çeşitli nedenlerle örneğin pis olduğunu düşünerek idrarını bekleten kadınlarda ya da çocuklarda da enfeksiyon riski normale göre artar. Daha önce bahsedildiği gibi, mesanenin düzenli boşalması bizi enfeksiyonlardan korur, idrarın birikmesi (bekleyen suyun koktuğu gibi) bakterilerin çoğalmasını sağlar.

Bu sorunlardan nasıl korunabiliriz

Girdiğiniz denizin ve havuzun temizliğine özellikle havuzlarda kullanılan kimyasalların uygun dozlarda kullanılıp kullanılmadığına dikkat edilmeli

Kendinize ait havlu ve mayo kullanın (özellikle kiralık mayolardan uzak durun)

Suya girdikten sonra özellikle kadınların mutlak kurulanması mümkünse kuru ve pamuklu iç çamaşırı giymesi önemlidir. Bu vajinal bölgenin florasını korumak ve olası irritan maddelerle teması azaltmak açısından önemlidir

Kabız kalmayın, düzenli tuvalet alışkanlığı önemli

Özellikle diyabet gibi hastalıklar için verilen talimatlara mutlak uyulması

Vajinal akıntı, kaşıntı gibi sorunlarda kadın doğum doktoruna başvurması

Cinsel aktif kadınların ve eşlerinin hijyenik konulara dikkat etmesi (Örneğin ilişki öncesi ve sonrası duş alınması, travmatik ilişkilerden uzak durulması). Kadınların ilişki öncesi ve sonrası idrarlarını yapması önemli olabilir.

Ve bu yazının belki en önemli noktası idrar şikâyetiniz, her zaman enfeksiyon anlamına gelmez. Basit semptomlarda birkaç gün ilişkiden uzak durun, sıvınızı arttırın, size dokunmayan analjezikler kullanabilirsiniz. Sorun çok rahatsız edici ise aç karnına sabah idrar tahlili ve gerekli tedavi için doktorunuza başvurun. Eğer antibiyotik kullanmak gerekirse mutlak idrar kültürü vermeyi unutmayın.

Bu arada idrar sorunu sık aralıklarla tekrarlıyorsa altında bir neden olabilir, mutlak bir üroloji uzmanına başvurun. Akıntı ve kaşıntınız varsa, menopoz dönemine girdiyseniz, vajinal yararlı bakterilerin azalmasına ve birçok soruna yol açan hormonal destek için kadın doğum doktorunuza başvurun. Arkadaşınızın, komşunuzun kullandığı antibiyotik ya da sosyal medyada önerilen her şey size iyi gelmez. Bazen ciddi sorunlara yol açabilir.

Sağlıklı günlerde görüşmek dileğiyle