Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, Ekim ayına ilişkin girdi maliyetleri ile üretici-market fiyat değişimlerini değerlendirdi. Bayraktar, girdi fiyatlarındaki artışların üreticiyi zorlamaya devam ettiğini belirtirken, üretici ile market arasındaki fiyat farkının bazı ürünlerde yüzde 380’i geçtiğini söyledi.
GİRDİ MALİYETLERİ YILLIK BAZDA YÜKSELDİ
Bayraktar, ziraat odaları aracılığıyla derlenen verilere göre Ekim ayında ÜRE gübresi fiyatının yüzde 1, amonyum nitrat gübresinin yüzde 0,8 arttığını, buna karşın diğer gübre çeşitlerinde küçük düşüşler yaşandığını aktardı.
Geçen yılın aynı dönemine göre ÜRE gübresi yüzde 63,1, DAP gübresi yüzde 47,9, 20.20 kompoze gübresi yüzde 45,5, amonyum nitrat gübresi yüzde 39,9 ve amonyum sülfat gübresi yüzde 28,9 oranında arttı.
Ekim ayında mazot fiyatı aylık yüzde 1,9, yıllık bazda ise yüzde 30,4 oranında yükseldi. Besi yemi yüzde 1,3, süt yemi yüzde 1,1 oranında artarken, yıllık artışlar sırasıyla yüzde 31,8 ve yüzde 29 olarak gerçekleşti.
Bayraktar ayrıca elektrik fiyatlarının yıllık yüzde 12,8, tarım ilacı fiyatlarının ise yüzde 14,9 oranında arttığını belirtti.
ÜRETİCİ-MARKET FİYAT FARKI EN FAZLA PATATESTE
Bayraktar, üretici ile market fiyatı arasındaki farkın en fazla patateste görüldüğünü belirterek, “Patatesteki fiyat farkı yüzde 382,9 oldu. Üreticide 5 lira 25 kuruş olan patates markette 25 lira 35 kuruşa satıldı” dedi.
Patatesi yüzde 284,1 ile kuru soğan, yüzde 242,1 ile marul ve yüzde 229,5 ile maydanoz izledi.
Bayraktar, “Patates 4,8 kat, kuru soğan 3,8 kat, marul 3,4 kat, maydanoz 3,3 kat fazlaya satıldı” ifadelerini kullandı.
Ekim ayında fiyatı en fazla artan ürün markette patates, üreticide ise kabak olurken; en fazla düşen ürün her iki tarafta da yeşil fasulye oldu.
MARKETTE 22 ÜRÜNDE FİYAT ARTIŞI GÖRÜLDÜ
Ekim ayında markette 36 ürünün 22’sinde fiyat artışı, 14’ünde ise düşüş yaşandı.
En yüksek artış patateste yüzde 32,9, ardından kuru soğanda yüzde 30,3, domateste yüzde 24,4 ve yeşil soğanda yüzde 12,2 olarak kaydedildi.
En fazla fiyat düşüşü ise yeşil fasulyede yüzde 21,9, limonda yüzde 16,6, sivri biberde yüzde 15,7 ve kuru kayısıda yüzde 8,8 oranında oldu.
ÜRETİCİDE KABAK YÜKSELDİ, YEŞİL FASULYE DÜŞTÜ
Üretici cephesinde 28 ürünün 15’inde fiyat artışı, 10’unda düşüş, 3’ünde ise değişim olmadı. En fazla artış kabakta yüzde 69,2, ardından domateste yüzde 50,3, Antep fıstığında yüzde 25 ve patateste yüzde 19,9 ile gerçekleşti.
Fiyatı en fazla düşen ürün ise yeşil fasulye oldu. Fasulyedeki düşüş yüzde 28,4, fındıkta yüzde 15,2, salatalıkta yüzde 13,8, kuru incirde yüzde 13,6 olarak kaydedildi.
FİYAT DEĞİŞİMLERİNİN NEDENLERİ
Bayraktar, ürün fiyatlarındaki değişimlerin nedenlerine de değindi:
Kabak, domates ve patlıcandaki artış, tarla sezonunun bitip seraya geçilmesinden kaynaklandı. Antep fıstığında hem “yok yılı” olması hem de kuraklık fiyatı yükseltti. Patateste, kuraklık ve depo maliyetlerindeki artış etkili oldu. Limon fiyatları, depolarda ürün kalmaması nedeniyle yükseldi. Taze fasulyede, bazı bölgelerde arz artışı fiyatları düşürdü.
Fındıkta, don nedeniyle düşük rekolte fiyatları artırmış olsa da ihracatçı ve fabrikaların fiyat baskısı nedeniyle son dönemde gerileme yaşandı. Salatalıkta, seradaki üretim artışı fiyatları aşağı çekti. Kuru incirde, ihracatın geç başlaması talebi azalttı ve fiyat geriledi.