Agnostizm: (Bilinemezcilik): "Agnostik" sözcüğü eski Yunanca olumsuz öneki olan "an+" ve yine aynı dilden "bilen, bilgisi olan" anlamına gelen "gnōstikós” sözcüklerinin birleşiminden oluşmuştur. Anlamı "bilgisi olmayan" demektir.

Tanrının olup olmadığının kesin olarak bilinemeyeceğini ileri sürer ve bu nedenle daima şüphe ve sorgulama içinde olma halidir. Dolayısıyla agnostikler ne ateisttir ne de herhangi bir inanca mensupturlar. Ancak bir yaratıcının var olma ihtimaline, olmama ihtimali kadar eşit derecede inanırlar.

Tanrı gibi daha yüksek bir otoritenin varlığına veya yokluğuna ilişkin teolojik varsayımların, bilimsel olarak hiçbir zaman açıklanamayacağını savunan bir felsefi görüştür.

Agnostizm’in çeşitli tanımları vardır.

·        Tanrı'nın ve ruhani, metafizik ve doğaüstü bir varlığın veya varlıkların bilimsel olarak hiçbir zaman kanıtlanamayacağını ve gözlemlenemedikleri için hiçbir zaman bilinemeyeceğini savunan bir görüştür.

·        İnsan aklının, Tanrı'nın var olduğu inancını veya Tanrı'nın olmadığı inancını haklı çıkarmak için yeterli rasyonel gerekçeler sağlayamadığının öğretisidir.

·        Maddesel fenomenlerin[1] ötesinde herhangi bir varlığın veya varoluşsal ilk nedenin hiçbir zaman bilinemeyeceği ve bu nedenle de bilinemeyecek şeyin de üzerine yoğunluk vermenin gereksiz olduğunun doktrini veya öğretisidir.

Agnostisizm, ateizm ile aynı şey değildir.

Ateizm, tanrının var olmadığını veya var olamayacağını savunur.

Agnostisizm, tanrının var olup olmadığının bilinmediğini veya asla bilinemeyeceğini savunur.

Demografik araştırmalar için ise ateizm ve agnostisizm, diğer bütün dinsiz felsefelerle aynı kategoridedir. Bazı kaynaklar ise agnostisizmi "tarafsızlık" olarak açıklar.

Seviyesi zayıf olan agnostisizm de var. Herhangi bir yaratıcının varlığının ya da yokluğunun şu anda bilinmediğini ancak tümüyle bilinmez olmadığını savunur. Bu nedenle kişi herhangi bir kanıt öne sürülene kadar bir yargıda bulunmaz.

Ancak Agnostizm, Agnostik Ateizm/Ateist ve Agnostik Deizm/Deist olarak iki kategoriye ayrılırlar:

Agnostik Ateizm/Ateist: Ateistler gibi yaratıcı fikrine ihtiyaç duymayan ancak böyle bir olgunun olmadığının kesin olarak bilinemeyeceğinden ötürü “Tanrı yoktur” gibi kesin bir ifade kullanmaktan kaçınan kişilerdir. Kısaca bu grup tanrının var olma ihtimalini kabul eden ancak bunun hiçbir şekilde bilinmesinin mümkün olmadığını düşünür.

Agnostik Deizm/Deist: Deistler gibi bir yaratıcı fikrine inanır ancak deistler gibi bunu keskin şekilde kabul etmezler. Agnostik şekilde şüphe duymaya devam ederken inanmayı tercih eden kişilerdir.

Bir deist kişi, yaratıcının varlığının akıl ve gözlem yoluyla anlaşabileceğini söyler ama agnostik deist ise yaratıcının varlığının bilinmesinin hiçbir yolunun olmadığını ama yaratıcının var olduğunu söyler.

Bu düşünce "bilmek" ve "inanmak" kavramlarının arasındaki farkı öne çıkarır.

Agnostic kişilerin en ünlüleri şunlar:  Albert Einstein, Anthony Hopkins, Bill Gates, Charlie Chaplin, Elon Musk, Franz Kafka, Franz Schubert, Immanuel Kant, Nikola Tesla, Charles Darwin (Ateist diye bilinir ama gerçekte agnostiktir).[2]

Yarın ki yazıya “Panteizm” ile devam edeceğiz…