KAMU SEN VE Türk Sağlık Sen Ordu Şubesi Başkanı Fatih Galender Zengin, Sıfır Döner Sermaye kaosuna son verilmesi gerektiğini söyleyerek Temmuz ayında açıklanan asgari geçim sonuçlarını değerlendirdi.

Gazeteci Şafak Deliçakar’a verdiği özel röportajda, Başkan Zengin, Sağlık çalışanlarının salgın sürecinde ise iki kez tarihe geçtiklerini önemle vurgulayarak sağlık çalışanlarının da sorunlarını dile getirdi.

Şafak DELİÇAKAR: Sayın Zengin, haftanın röportajı sayfamıza hoşgeldiniz. Geride bıraktığımız haftada sağlık çalışanları üzerinden sıfır döner sermaye uygulamalarına karşı sert çıkışlarınız olmuştu. Ne idi bu süreçte sağlık çalışanlarının talepleri?

Fatih Galender ZENGİN: Salgın sürecinde sağlık çalışanları iki anlamda tarihe geçtiler. Birincisi canlarını verip şifa dağıttığı, ailesinden uzak kalarak fedakarlıklarda bulunarak yazdıkları kahramanlık destanıyla oldu.

İkincisi ise önemlerinin herkes tarafından idrak edildiği bir dönemde  temel talepleri ve kronikleşen sorunları için  hiçbir adım atılmayarak mağduriyetlerinin devam ettirilmesiyle oldu. Bu dönemde 3 ay tavandan ek ödeme düzenlemesi müjde diye sunuldu fakat aslında bu ödemeler sağlık çalışanlarının yıllar içerisinde ellerinden alınan alın terleri idi.  

Ayrıca tavandan ek ödeme ile ilgili düzenlemedeki eksiklikler, yanlışlar ve idarenin iki dudağı arasına çalışanın emeğinin sıkıştırılması ile adaletsiz, çalışma hayatında huzuru zedeleyen bir düzenleme olarak yerini tavandan değil yavandan ek ödeme olarak aldı. Salgın bitmedi ama tavandan ek ödemeler sonlandırıldı.

Sağlık çalışanları covid-19 ile mücadele ediyor ama sanki hiç çalışmıyorlarmış gibi sıfır döner sermaye ile karşılaştılar. Kısacası kahramanlar kaybetmeye mahkum edildiler. Ödüllendirilecekleri yerde adeta cezalandırıldılar.

Bayram da bile sağlık çalışanları alın terlerinin karşılığını alamadı. Verdikleri kahramanca mücadelenin karşılığında yapılanlardan dolayı mutsuzlar. Aylar süren ve daha da sürecek olan fedakârlıklarının karşılığında yapılanları hak etmiyorlar.

Şafak DELİÇAKAR: Yani bir bakıma döner sermaye sizin için iflasları mı oynuyor? Çözüm öneriniz nedir? Nasıl bir sistem oluşturulmalı?

Fatih Galender ZENGİN: Bugün artık döner sermaye sistemi fiilen iflas edip sağlık çalışanları için bir ızdıraba dönüşerek çalışana zarar veren bir hal almıştır.   Sizin döneriniz var deyip sanki ikinci bir maaş alınıyormuş  gibi bir algının da oluşturulduğunu bu çarpık düzen mutlaka yenilenmelidir. Oluşturulacak yeni düzende döner sermaye gibi olmayan bir gelir yerine sağlık çalışanlarının her ay ne kadar aldıklarını bildikleri bir sisteme geçilmelidir.  

Ya taban aylıklar yükseltilmeli, ya da döner sermayede sabitler arttırılarak performansın etkisi sınırlı bırakılmalıdır. Bu da adalet ve hakkaniyete dikkat edilerek sağlanmalıdır. Sağlık Bakanlığı sağlık çalışanlarının sorunları ile kendi arasına koyduğu sosyal mesafeyi kaldırmalıdır.

Çalışan arasına set çekmeyi bırakmalıdır. Yöneticiler teşekkür ve takdir yerine gereğini yapmalıdır. Onların üstüne düşen sağlık çalışanlarının  taleplerini karşılamaktır. Bu işi de döner sermayeden başlanmalı, sıfır döner sermaye garabetine bir son verilmelidir.

Şafak DELİÇAKAR: İşiniz bir hayli zor görünüyor. Peki bu arada asgari geçim sonuçları da açıklandı. Türkiye Kamu Sen AR-GE Merkezinin yapmış olduğu çalışmalarda nasıl bir tablo çıktı karşımıza?

Fatih Galender ZENGİN: Evet, Temmuz Ayı Asgari Geçim Sonuçlarını Açıklandı Türkiye Kamu-Sen Araştırma Geliştirme Merkezi’nin yapmış olduğu 2020 Temmuz ayına ait asgari geçim endeksi sonuçları açıklandı.

Türkiye İstatistik Kurumu’ndan alınan Temmuz 2020 fiyatlarına göre yapılan araştırmada çalışan tek kişinin yoksulluk sınırı 3.728,85 TL olarak hesaplandı. Dört kişilik bir ailenin asgari geçim haddi ise 7.733,85 Lira olarak belirlendi.

Sonuçlar, dört kişilik bir ailenin asgari geçim haddinin bir önceki aya göre 190,92 TL, %2,53 oranında arttığını gösterdi. Çalışan tek kişinin açlık sınırı ise bir önceki aya göre 39,33 TL, %1,38 oranında arttı ve 2.882,55 Lira olarak hesaplandı.

Şafak DELİÇAKAR: Dört kişilik bir aile üzerinden gidersek, önümüzde nasıl bir tablo var?

Fatih Galender ZENGİN: Türkiye’de 4 kişilik bir ailenin ortalama gıda ve barınma harcamaları toplamı ise 2020 yılı Temmuz ayında 3.012,74 Lira olarak tahmin edildi. Yapılan araştırmada, 4 kişilik bir ailenin sağlık kuruluşlarının belirlediği gibi sağlıklı bir biçimde beslenebilmesi için gerekli harcamanın Temmuz 2020 verilerine göre günlük 64,638 Lira olduğu belirlendi.

Ailenin aylık gıda harcaması toplamı ise 1.939,14 Lira oldu. Temmuz 2020 itibari ile ortalama 4.478,00 TL ücret alan bir memurun ailesi için yaptığı gıda harcaması, maaşının %43,3’ünü oluşturdu.

Türkiye İstatistik Kurumu verilerinde 1.073,6 Lira olarak belirlenen kira gideri ise Temmuz 2020 ortalama maaşının %23,97’sine denk geldi. Buna göre bir memur, ortalama maaşının %67,27’sini yalnızca gıda ve barınma harcamalarına ayırmak zorunda kaldı. Diğer ihtiyaçlarını karşılamak için ise maaşının %32,73’ü kalmıştır.

Ortalama ücretle geçinen bir memur ailesinin ulaşım, sağlık, eğitim, haberleşme, giyim gibi diğer zorunlu ihtiyaçlarını karşılaması için Temmuz 2020 maaşından geriye yalnızca 1.465,65 TL kalmıştır.  Ocak-Temmuz döneminde TÜİK tarafından açıklanan tüketici fiyatları yüzde 6,37 artmış olmasına rağmen dört kişilik bir ailenin zorunlu harcamaları yüzde 12,12; açlık sınırı ise yüzde 9,33 yükselmiştir.  Hal böyleyken zorunlu harcamaların enflasyonun 3 ile 6 puan üzerinde arttığı görülmüştür.

Şafak DELİÇAKAR: 7 ayda memur maaşlarının % 8,3 eridiğini iddia etmiştiniz. Bu iddianızı neye dayandırıyorsunuz?

Fatih Galender ZENGİN: 2020 yılı Temmuz ayına kadar dört kişilik ailenin zorunlu harcamaları tam 836,16 TL zamlandı. Buna karşın ortalama memur maaşına Aralık ayına kadar geçerli olacak zam enflasyon farkıyla dahil 463,86 TL’de kaldı.

Şu anda bile ortalama bir memurun maaşı harcamalar karşısında 372,3 TL erimiş durumdadır. Maaşlardaki erime ortalama yüzde 8,3 düzeyindedir. Bu olumsuzluklara döviz ve altın piyasasında yaşanan hareketlilik de eklendiğinde önümüzdeki ayların sıkıntılı geçeceği görülmektedir.

Şafak DELİÇAKAR: Sayın Zengin, verdiğiniz bilgiler ve yaptığınız değerlendirmeler için çok teşekkür ediyor, çalışmalarınızda başarılarınızın devamını diliyorum.

Fatih Galender ZENGİN: Bende şahsıma ve sendikamıza bu fırsatı sağladığınız için size ve tüm Ordu Yeni Haber Gazetesi ailesine teşekkür ediyor, yayın hayatınızda başarılarınızın devamını diliyorum.