Konya Meram Devlet Hastanesi'nde görevli doktor H.H.U., genç bir kızı 'teşhircilikle' suçlayıp çıplak olduğunu ifade ederek muayene etmeyi reddetmişti. Sağlık Bakanlığı doktor hakkında soruşturma başlatırken, genç kız muayeneye giderken üstünde bulunan kıyafetlerini paylaştı.

Şimdi gelelim asıl meseleye! Bakalım doktor hastayı reddetme hakkına sahip mi? Hekimsen’ in resmi portalında bakın bu konuya şu şekilde açıklık getirilmiş. Noktasına virgülüne dokunmadan paylaşıyorum:

Evet, mevzuat hekimlere hastaları reddetme hakkı tanımaktadır ve doktor hastayı reddedebilir. Bu hak, hekimlerin mesleki onur ve saygınlığını korumak için gereklidir.

Ancak, bu hak, hastaların tedaviye erişimini zorlaştıracak şekilde kullanılmamalıdır. Acil durumlar dışında, hekimler hastayı reddetme kararı alırken, hastanın tıbbi ihtiyaçlarını karşılayamama ya da hekimin ruhsal sağlığının bozulması gibi makul bir gerekçeye dayanmalıdır.

Hastanın hakaret ve tacizkar tutumlarına hedef olmuş, şiddete maruz kalmış ya da o hasta için ilgili alanda bilgi ve beceriye sahip olmayan hekimin, hastayı başka bir hekime göndermesi, hekimin mesleki onur ve saygınlığını korumak için gereklidir.

HEKİMLERİN HASTA SEÇME HAKKI

Doktorun hasta seçme hakkı var mı? Hekimler, hastalarının tıbbi ihtiyaçlarını karşılamak için öncelikle o konuda gerekli mesleki bilgi ve beceriye sahip olmalıdır. Ancak bazı durumlarda hekimler farklı alanlarda özelleşmeleri gibi sebeplerle, o hastanın tıbbi ihtiyaçlarını karşılayacak gerekli mesleki alan bilgisine sahip olamayabilirler. Bunun dışında zaman zaman hasta tarafından tehdit ya da hakaret, şiddete uğrama gibi insanlık dışı davranışlara ya da hekimin psikolojisini etkileyebilecek tartışma ortamına maruz kalabilirler. Bu gibi durumlarda hekimin hastayı reddetme hakkı, hastanın da sağlığını korumaya yardımcı olabilir.

HEKİMLERİN HASTA SEÇME HAKKININ HUKUKİ DAYANAKLARI

Hekimlerin hasta seçme hakkının hukuki dayanakları, Türkiye'de Tıbbi Deontoloji Tüzüğü ve Hekimlik Meslek Etiği Kurallarında yer almaktadır.

Tıbbi Deontoloji Tüzüğü'nün 18. maddesinde, doktorun hasta reddetme hakkı şu şekilde düzenlenmektedir: “Tabip ve diş tabibi, acil yardım, resmî veya insani vazifenin ifası halleri hariç olmak üzere, meslekî veya şahsi sebeplerle hastaya bakmayı reddedebilir.”

Hekimlik Meslek Etiği Kurallarının 25. maddesinde ise, doktorun hasta seçme hakkı şu şekilde düzenlenmektedir: “Hekim, ancak tıbbi bilgisini gerektiği gibi uygulayamayacağına karar verdiğinde ve hastasının başvurabileceği başka bir hekim bulunduğu durumlarda, hastanın bakımını ve tedavisini üstlenmeyebilir veya tedaviyi yarım bırakabilir.

Yukarıdaki koşullarda tedaviyi bırakacak hekim, bu durumu ve hastanın sağlığının tehlikeye düşmeyeceğini hastaya veya yakınlarına anlatır ve onları tıbbi yardımla ilgili başka olanaklar konusunda bilgilendirir. İkinci hekim bulunmadan hekim hastasını bırakamaz. Hekim, tedaviyi üstlenen meslektaşına hasta hakkındaki tüm bilgileri aktarmakla yükümlüdür”

Bu düzenlemelere göre hekimin hasta seçme hakkı, acil bir durum olmadığı ve hastanın başvurabileceği başka bir hekim bulunduğu durumlarda geçerlidir. Hekimlerin hastayı reddetme hakkı, hastanın tıbbi ihtiyaçlarını karşılayamama ya da tehdit, hakaret, şiddet gibi çeşitli durumlara maruz kalma sonucunda sağlık durumunun tedavi işlemi için ruhen yetersiz olması ve hasta ile hekim arasında güven ilişkisinin zarar görmüş olması gibi makul bir gerekçeye dayanmalıdır.

HEKİMLERİN HASTA SEÇME HAKKININ SINIRLARI:

Hekimlerin hasta seçme hakkının bazı sınırlamaları vardır. Bu sınırlamalar, hekimlerin hasta seçme hakkını kullanırken dikkatli olması gerektiğini ve bu hakkını hastaların tedaviye erişimini engelleyecek şekilde kullanmaması gerektiğini göstermektedir.

HEKİMLERİN HASTA SEÇME HAKKININ SINIRLAMALARI ŞU ŞEKİLDE ÖZETLENEBİLİR:

Acil Durumlar: Hekimler, acil bir durumda hastayı reddedemezler. Acil durumlar, hastanın hayatı veya sağlığı için acil müdahale gerektiren durumları ifade eder. Acil servise başvuran her hastanın acil durumda olmadığı unutulmamalıdır. Hastanın aciliyet durumuna en iyi karar verecek kişi, hekimidir.

Hastanın Tıbbi İhtiyaçları ve Gerekçeler: Hekimlerin hastayı reddetme kararı, hastanın tıbbi ihtiyaçlarını karşılayamama ya da ruhsal sağlık durumunun korunamaması gibi makul bir gerekçeye dayanmalıdır.

Ayrımcılık: Hekimler, hastaları herhangi bir gerekçeyle ayrımcı bir şekilde reddedemezler. Hekimler, ırk, din, dil, cinsiyet, cinsel yönelim, siyasi görüş gibi nedenlerle hastaları reddedemezler.

Hekimlerin hasta seçme hakkının sınırlamaları, hastaların tedaviye erişimini kolaylaştırmak ve hekimler arasında ayrımcılığı önlemek için gereklidir.

HEKİMLERİN HASTA SEÇME HAKKININ OLUMLU VE OLUMSUZ YÖNLERİ

Hekimlerin hasta seçme hakkının hem olumlu hem de olumsuz yönleri vardır.

Olumlu Yönleri:

Hekimlerin mesleki onur ve saygınlığını korumaya yardımcı olur. Hekimler, hastalarının tıbbi ihtiyaçlarını karşılamak için gerekli mesleki bilgi ve beceriye sahip olmalıdır. Ancak, bazı durumlarda hekimler, hastanın o alandaki tıbbi ihtiyaçlarını karşılayamayabilirler. Bu durumlarda, hekimlerin hastayı reddetme hakkı, hastanın sağlığını korumaya yardımcı olabilir.

Hekimlerin mesleki özgürlüklerini korumaya yardımcı olur. Hekimler, kendi inanç ve değerlerine göre hareket etme özgürlüğüne sahip olmalıdır. Bazı durumlarda, hekimler hastanın talep ettiği tedaviyi tıbbi olarak uygun bulmayabilirler. Bu durumlarda, hekimlerin hastayı reddetme hakkı, hekimlerin mesleki özgürlüklerini korumaya yardımcı olabilir.

Olumsuz Yönleri:

Hastaların tedaviye erişimini zorlaştırabilir. Hekimler, hastayı reddetme kararını, hastanın tıbbi ihtiyaçlarını karşılayamama gibi makul bir gerekçeye dayandırmaları gerekir. Ancak, bazı durumlarda hekimler, hastayı reddetme kararlarını, hastanın tıbbi ihtiyaçlarını karşılayabilecek olsalar dahi, başka gerekçelere dayandırabilirler. Bu durumda, hastaların tedaviye erişimi zorlaştırılabilir.

Hekimlerin yapacağı ayrımcılığı artırabilir. Hekimler, hastaları herhangi bir gerekçeyle ayrımcı bir şekilde reddedemezler. Ancak, bazı durumlarda hekimler, hastaları ırk, din, dil, cinsiyet, cinsel yönelim, siyasi görüş gibi nedenlerle reddetme eğiliminde olabilirler. Bu durumda, hekimlerin yapacağı ayrımcılık artabilir.

Hekimlerin hasta seçme hakkı, günümüzde tartışmalı bir konudur. Bazı hekimler, hasta seçme hakkının hekimlerin mesleki onur ve saygınlığını korumak için gerekli olduğunu savunurken, bazıları ise bu hakkın hastaların tedaviye erişimini zorlaştırdığını ve hekimler arasında ayrımcılığı artırdığını savunmaktadır.

Bu tartışmalar, hekimlerin hasta seçme hakkının sınırlarının ne olması gerektiği sorusunu gündeme getirmektedir. Hekimlerin hasta seçme hakkının sınırlarının, hastaların tedaviye erişimini kolaylaştırmak ve hekimler arasında ayrımcılığı önlemek için yeterli derecede sıkı olması gerektiği düşünülmektedir.

Konya’da yaşanan olayda ise, hasta ve hasta yakınları doktora herhangi bir hakaret, şiddet ve tacizde bulunmuyor. Aksine doktor hastasına sözlü şiddet ve tacizde bulunuyor. Bakalım soruşturma kapsamında ne gibi gelişmeler yaşanacak? Merakla bekliyoruz.