Allah Kur’ân-ı Kerîm’de şeytan’ı insan için apaçık bir düşman” olarak nitelendirilmiştir. (İsrâ, 53; Mü’minler onun şerrinden Allah’a sığınması (istiâz’e etmesi)gerekir.

Kur’ân-ı Kerim’de Allah bir çok âyetinde Mü’minlerin şeytandan istiâzeye,yani Allah’a sığınmaya davet etmiştir. (Nahl,98)

İblis’in asıl ve gerçek adı, Azâzil idi. Âdem (A.S.)’e secde etmekten yüz çevirmesi ve Cenâb-ı Hakk’ın ademe secde emrine kibirlenerek isyan etmesinden sonra, “İblis”  “Şeytan” isimlerini aldı.

Şeytanın bütün meşguliyet,çaba ve gayreti insanları imandan çıkarmak ve onları günah işletmek suretiyle küfre girmelerine sebeb olmaktır.

İnsanlığın manevî ilerlemesinde, Allah’a kulluk vazifesini yerine getirmesinde en büyük engel, şeytandır.

Allah Teâlâ, kulunu imtihan amacıyla dünyaya gönderirken beraberine iki dost iki de düşman verir.

Bunlar; iyiliğe sevk eden akıl ve ilham/vicdanı, kötülüğüne yönlendiren nefis ve şeytandır. Hayat aslında bu iki taraf arasındaki kıyasıya mücadeleden ibarettir. Bunun ne saati ne günü vardır, 7/24 devam  eder..

Doğumdan itibaren, insan karekterinin ve kaderinin gelişiminde bu tarafların etkin rolü vardır.

Her ne kadar, coğrafya, çevre, aile ve genetik gibi faktörlerden bahsedilse de olanlar yine bu dört unsurun gölgesinde olur. Diğerleri belki bir tasnif ve değerlendirme için söz konusu edilebilir.

Terbiye; nefse, ahlâk, edep, konum ve muamelat konusunda dünya-ahiret menfaatine uygun davranışlar silsilesini uygulama alışkanlığını kazandırmaktır. Bebeklikte başlar son nefese kadar devam eder. Çünkü hevâ ve hevesi bitmeyen bir nefis, ona kötülüğü fısıldamaktan vaz geçmeyen bir şeytan vardır. Dolayısıyla, büluğ çağına kadar gayr-i resmi (çocuk olduğu için günahlar sayılmaz) daha sonra da resmen bir mücahede süreci içinde yaşanır.

Dünyaya geliş nedenimiz, salt rızkımızı temin ve konforlu bir hayat sürmek değil, dinî ve ahlâkî bir olgunluğa erişmek, nerede ve hangi hâl üzerine olursak olalım daima ubûdiyet/kulluk bilinci içinde yaşamaya gayret etmektir.

Bunun için en önemli şey nefis terbiyesidir.

Çünkü beden, ya Rabbini bilen ve O'na itaat sözü veren ruhun veya isyan etmeyi şiar edinmiş nefsin emrinde hareket eder. Hayatın inşaası bu tercihlerden ibarettir.

O hâlde bu meydan savaşında kim galip gelir?

Hangi taraf daha çok beslenmiş, güçlenmiş ve takviye edilmişse...

Bugün bir taraf yarın diğer taraf da galip gelebilir. Lâkin nihai nokta çok önemlidir.

Çünkü iki taraf da son vuruşu kendisi yapsın ister. O yüzden, nefis terbiyesi konusunda ömür boyu çalışıp mütehassıs olan evliya-ı kiram bile son nefes korkusu yaşamış, neredeyse her adımı bu vakte göre atmıştır.

Dolayısıyla, nihai zaman gelmeden hiç kimseyi kınamamak, "şundan oldu, bundan oldu..." dememek lâzım, "benden oldu" demeli.

"Başınıza gelen her musibet kendi yapıp ettikleriniz yüzündendir; kaldı ki Allah birçoğunu da bağışlar." (Şûra/30) Her şeyin özü, nefse hâkim olmak veya olmamakla alâkalı. İnsanın ekseri günahı, sevdiği veya sevmediği şeylere sabredememesi yüzünden oluyor. Küçük günahlar, sanıldığı kadar küçük değildir küçük günahlar büyük günahların habercisi konumumdadır.

Çünkü peşine büyükleri de takar getirirler,nir nevi tuzak gibidir...

Ayrıca hiç kimse girmediği bir sınavın galibi değildir olamazda zaten.

Bu dünya aleminde her insanın zaafı, acıyan veya acıkan tarafı vardır, imtihan soruları da en çok buradan çıkar. Çünkü eksik ve kusurlu olan alanların kemâle ermesi,onarılması, şifa bulması gerekir. Kendi hayatımıza dönüp bakalım...

En çok hangi sınavlardan geçtik sonuç ne?

Devam mı, tamam mı?

Heyhat!..Son nefese kadar ne dert biter ne imtihan...Şekil ve yöntem değiştirerek devam eder. Yerine göre sabır yerine göre şükürle iç dünyamızı tasfiye ve tezkiye etmeli ve güzel ahlâkla süslemeli, dış dünyamızı da bunların ışığında yönetmeliyiz...

Peygamber (sas) efendimiz:“Akıllı kişi, nefsine hâkim olan ve ölüm sonrası için çalışandır. Zavallı (ahmak) kişi ise nefsinin arzu ve isteklerine uyan (ve buna rağmen hâlâ) Allah’tan (iyilik) temenni edendir.”

Allah cümlemizi azılı kovulmuş şeytanın şerrinden ve azgın nefsimizin şerrinden muhafaza eylesin.