Günümüzde İyot Yetersizliği önemli bir sorun teşkil etmektedir. Dünyada 130 ülkede önemli bir sorun haline gelen iyot yetersizliği, çocuklarda büyüme, zeka geriliği; yetişkinlerde ise guatr, meme kanseri gibi ciddi sağlık sorunlarının oluşmasına neden olmaktadır.

MedicalPark Ordu Hastanesi Dahiliye (İç Hastalıklar) Uzmanı Doktor Mesut Şahin, 1 – 7 Haziran İyot Yetersizliği Hastalıklarının Önlenmesi Haftası nedeniyle önemli açıklamalarda bulundu. Dahiliye Uzm. Dr. Mesut Şahin, iyot yetersizliğinin ciddi bir sağlık sorunu olduğunu, gerekli müdahale yapılmadıkça ilerde ciddi problemlere neden olabileceğine işaret etti. MedicalPark Ordu Hastanesi Dahiliye Uzm. Dr. Mesut Şahin,  şu açıklamalarda bulundu:

‘’Ülkemizde üç kadına karşın bir erkekte guatr görülür’’

Evlerde iyotlu tuz kullanımında Türkiye’nin diğer ülkelere göre ilerde olduğunu belirten Uzm. Dr. Mesut Şahin, ‘’ İyot tiroid hormonların üretimi için esansiyel (vücutta sentezlenemeyen yağ asitleri) bir elementtir. İyotlu tuz kullanımı ile ilgili yapılan çalışmalarda 2008 yılındaki raporuna göre 1990 yılında dünyada hane başına iyotlu tuz tüketimi 1/5 (bir bölü beşi) oranında iken günümüzde iyotlu tuz tüketimi anlamlı olarak artmıştır. Hanelerin iyotlu tuz tüketimi yüzde 95 olarak tespit edilmiştir. Ancak iyotlu tuz kullanımında halen ülkeler, kıtalar arasında ciddi farklar vardır. Evlerde iyotlu tuz kullanımında Türkiye birçok Avrupa ülkesinden ileridedir.’’ dedi.

‘’İyotun hemen tamamı kana karışır’’

Bazı gıda ve ilaçların guatra neden olabileceğini belirten Uzm. Dr. Mesut Şahin, ‘’İyot tiroid hormonlarının temel bileşeni olan iyot tiroid bezin hormonlarını sentezlemesinde sınırlayıcı bir faktördür. Ağızdan alınan iyotun hemen tamamı kana karışır. Fazlası idrarla atılır. Gıdalarla alınan iyot yetersizliğinde yeterli tiroid hormon sentezi gerçekleşmez. Kanda tiroid hormon düzeyi düşer. Santral sinir sistemde bulunan ve tiroid stimülan hormonu (TSH) salgılayan hipofiz dokusu  hormon salgısını artırır.  Artan TSH salgısı tiroid bez kanlanmasının ve volümünü artırır. Guatr ülkemizde üç kadına karşın bir erkekte guatr görülür. Gıdalar ve ilaçlar guatra neden olabilir.Özellikle de iyot eksikliği en büyük nedenidir. Tiroid hormon ölçüm  testleri ile (T4,T3,TSH) tanı konur. Tiroid hormon sentez bozukluğu farklı şekillerde yakınmalarla ortaya çıkabilir. Tiroid hastalıklarının çoğunda bezin yetersiz çalışması (Hipotiroidi) ya da bezin aşırı çalışması (Hipertiroidi) kaynaklanan belirtiler oluşur. İyot alımının hemen hemen tümü vücudumuza ağız yoluyla alınır. İyotun eksikliği veya fazlalığı bezin hormon üretimini önemli derecede etkiler. Tiroid bezi, dolaşımda bulunan yüksek oranda iyotu yakalayabilme kabiliyetine sahiptir. İyot eksikliğinde tiroid hormon sentezi bozulur. İyot eksikliği durumunda tiroid bezinde, tipik olarak iyot dönüşümü artmıştır. Depo tiroid hormonu azalır. Sentezlenen hormon hızla kana karışır. diye konuştu.

‘’Zihinsel fonksiyonel yetersizliği görülür’’

İyot Eksiliğinin; çocuklarda anormallikler, zeka geriliği, yaşlılarda guatr gibi zihinsel bozuklukların görülmesinde en önemli faktör olduğunun altını çizen Uzm. Mesut Şahin, ‘’Gebe olmayan ve süt vermeyen yetişkinlerin günde 150 Mikrogram (μg) kadar iyot alınması gereklidir. Gebelerde ve süt verenlerde bu rakam 250 Mikrogram (μg)’ın üzerindedir. Bu miktarlarda iyot almayan bireylerde özellikle anne karnında bebek, yeni doğan çocuk ve oyun çocukluğu çağında İyot Eksikliği Hastalıkları (İEH) için risk altındadır. İyot alım eksikliği durumunda anne karnında bebekte düşük,  doğum ağırlığı, ölü doğum, doğumsal anomaliler, nörolojik bozukluk, vücutta yaygın ödem, kas iskelet sistemi ve zeka bozukluğu, yeni doğan çocuklarda tiroid bezi çalışması yetersizliği, çocukluk ve ergenlik döneminde mental ve fiziksel gelişme geriliği, tüm yaşlılarda guatr, tiroid bezinin yetersiz çalışması ve zihinsel fonksiyon yetersizliği görülür.

‘’Tiroid hormon sentezi için yeterli iyot alımı gerekli’’

İyot Eksikliğine Bağlı Hastalıklar genel kanının aksine sadece guatr (bezin hacim olarak artması) ve komplikasyonları ile kısıtlı olmadığını söyleyen Uzm. Dr. Mesut Şahin, özetle şunları belirtti; ‘’İyot Eksikliği, belirtildiği gibi anne karnından başlayan dönemden erişkin döneme kadar görülen birçok belirtiye neden olur. Öte yandan iyot fazlalığı da toplumda otoimmün (bağışıklık sistemi) tiroid hastalıklarının sıklığında artışa neden olur. Bu durumda kişilerin iyot ihtiyacını karşılaması büyük önem kazanmaktadır. Bu da erişkin yaşta ortalama 100 - 200 Mikrogram (μg) aralığı olarak tavsiye edilmektedir. İyot eksikliği için en kritik periyot beyin gelişiminin büyük oranda tamamlandığı gebeliğin ikinci dönemi ile üç yaş aralığıdır. Gebeliğe Fizyolojik Adaptasyon süreci tiroid fonksiyonlarında fizyolojik değişikliklere neden olur. Gebelikte tiroid hormonu ve iyot metabolizması ile ilgili değişikliklerin iyi bilinmesi gerekir. Gebelikle birlikte artan gebelik hormonu aynı zamanda tiroid stimülan hormonu, tirotropik etkiye sahiptir ve tiroid bezini uyarır. TSH uyarısına neden olacaktır. Tiroid bezi artan uyarıya tiroid hormon sentez artışı ile yanıt verir. Tiroid hormon sentezi için yeterli iyot alımı gereklidir. Erişkinlerde günlük iyot ihtiyacı 100–150 Mikrogram (μg) iken gebelikte renal iyot klirensinin artışı, plasental iyot geçişi ve fizyolojik değişikliklere bağlı olarak artan ihtiyaç nedeniyle günlük iyot alımının artması gereklidir (Günlük 250 Mikrogram). Yeterli iyot alan gebede fizyolojik adaptasyon sağlanacak, anne ve fetus için yeterli tiroid hormonu üretilecektir.’’ diyerek sözlerini tamamladı.