Hayatın çok zor geçtiği bu günlerde en çok sağlık ve umuda ihtiyacımız varken bazı kendini bilmezlerin durmak bilmez medeniyet düşmanlığı gafları ile hem umudumuzu hem de ruh sağlığımızı kaybetme noktasına geldik. Her nasılsa bunların hepsi sağlıklı ve para derdi olmayan tuzu kurular ama mantık yoksunu kişiler! Tek dertleri demokrasi ve cumhuriyeti yıkıp yerine kafalarındaki düzen ile yönetilen bir ülkede yaşamak ve kendileri gibi düşünmeyenleri de öyle bir ülkede yaşamaya mecbur etmek. Bunca zorluk ve yoklukla sınanan insanların gıkları çıkmadan hala demokrasi ve hukuk devletinde yaşama arzusu, milliyetçiliği ve vatan sevgisi yüreklerinde sapasağlam dururken hiç mi başka dertleri yok bu cumhuriyet, demokrasi ve medeniyet düşmanlarının?

Ruhen daraldığımız benzeri durumlar karşısında biraz olsun gülümseyebilirsek ne mutlu bize. Pandemi nedeniyle hayatlarımızın en riskli döneminden geçerken bize lazım olan şey medeniyet düşmanlığı değil sağlık ve moraldir. Sağlık için dikkat ve para, moral için ise umut ve neşe gerekli. Dikkat, para ve umut veremediğimize göre biraz neşe verip dudaklarda bir demet tebessüm oluştursak fena mı olur yani? Hadi bakalım! Bugünkü neşe kaynağımız para ve sağlık derdi olmayan ama her konuda sözü olanların gafları ve sürçülisanları olsun.

Gaf, “Bilmeden, yersiz davranışta bulunmak veya başkasını incitecek söz söylemek, baltayı taşa vurmak, pot kırmak, çam devirmek” şeklinde tanımlanıyor. Sürçülisan ise “Ağızdan yanlışlıkla çıkan söz, dil sürçmesi” anlamına geliyor. Diğer taraftan bu kelimenin genellikle “Sürç-i lisan” veya “Sürçü lisan” şeklinde yazıldığını görürüz. Oysa her ikisi de yanlıştır ve doğrusu Sürçülisan şeklinde olmalıdır.[1]

Bazen neyin gaf neyin sürçülisan olduğunu karıştırıyoruz. Gaf, genel kültür ve bilgi eksikliğinden kaynaklanır. Sürçülisan ise konuşma hatalarından kaynaklanıyor. Sürçülisan yapıldığında güleriz ama gaf yapıldığında kızarız. Ancak günümüzde artık gaflara da güler olduk. Gafları sıradan vatandaş yaptığında haber bile olmaz ama ünlüler yaptığında yıllarca kayıtlarda kalır. Çünkü ünlüler belirli yetenekleri veya işgal ettikleri makamları nedeniyle ünlü olabilmiştir. Ünlüler de insandır. Hata ve sürçülisan yapabilirler ama gaf yapmak gibi bir lüksleri yoktur. Çünkü yaptıklarında cahillikleri ortaya çıkar ve bu da eleştirilmelerine neden olur. Gaf yapmamak için ya genel kültür ve bilgi sahibi olmak ya da mümkün olduğunca az konuşarak, kulaktan duyma tanım ve betimlemelerin anlamını tam ve doğru öğrenmek gerekir. Yoksa size öyle bir yapışır ki gaflar, ne kadar sallansanız da zıplasanız da bir türlü düşüremezsiniz yakanızdan. Gaf ve sürçülisan ile ilgili ne kadar doğru tanımlamalar yapılsa da aralarındaki farkı, örnekler daha iyi anlamamızı sağlar. 1980 den günümüze kadar yapılmış ünlü gaf ve sürçülisan örneklerinden, sahiplerinin ismini vermeden bir derleme yaptım sizler için.

“Gaf” örnekleri:

·  "Fransızlar amma kültürlü, ufacık çocukları bile Fransızca konuşuyor". (Fransız çocuk elbette ana dilini konuşacak)

·  "Ben de simetrik hastalığı var. Misal evde bir ampul yansın, yenisini takmadan uyuyamam". (Simetri hastalığı objelerin işlevleri ile değil, konumları ve düzenleriyle ilgili takıntılardır)

·  "N. D. suda batmayan denizaltıdır". (Denizaltılar suda batması için tasarlanmıştır)

·  "Mozart dinlemiyorum ama Türkiye'ye gelirse konserine mutlaka giderim". (Mozart 1791 de öldü)

·  "Topu topu 7 nota var kaç ayrı beste yapılabilir ki?" (7 ana ses-5 ara ses olmak üzere 12 nota var)[2]

·  “Müzikte tek eksiğim opera”. (Opera müzikal tiyatrodur. Bir müzik türü değildir)

·  "Eminem dünyaca ünlü bir grup biliyorsunuz değil mi arkadaşlar" (Eminem grup değil bir şarkıcıdır.)

·  (29 Ekim Cumhuriyet Bayramını resepsiyonuna davet edilen ünlü): "O gün çok yoğunum. 30 Ekim olsa olmaz mı?". (Cumhuriyet Bayramını bilmiyor)

·  (Müzik yarışmasında Dersimli olduğunu söyleyen yarışmacıya): "Herkes Karadenizlilere olan hayranlığımı bilir. Bir Karadenizli yarışmacı ile çalışmayı çok isterim". (Dersimin, Doğu Anadolu Bölgesinde bulunduğunu ve Tunceli ilinin diğer adı olduğunu bilmiyor)

·  "Ben deniz ürünlerini severim. Mesela balık, tavuk yerim". (Tavuğun deniz ürünü olmadığını bilmiyor)

· “Futbol takımınızı Birinci Lig'e çıkarayım mı?” (Takımın zaten birinci ligde olduğunu bilmiyor)

· (Türkiye'nin on metropolünden biri olan şehirde) “Burayı büyükşehir yapacağızdır”.

· “Mübarek kurban şeker bayramınız kutlu olsun”. (Kurban ve Şeker bayramlarının farkını bilmiyor)

· “Trabzon'u Akdeniz'in incisi yapacağım”. (Trabzon’un hangi bölgede olduğunu bilmiyor)

· (Zaten il olan Sivas şehrinde) “Bu bacınız sizi il yapsın mı?”.

· “Bu Ramazan sesleri semalarımızdan hiç gitmesin diye bize oy verin” (Ramazanı, Ezanı bilmiyor)

·  (Postacıları selamlarken) “Merhaba asker!”.

· “Taocu muhalefet!” (Maocu muhalefet demek istiyor ama Taocu olmanın da manasını bilmiyor)

· “Onların kafasındaki İslam ile Türkiye’de yaşanan ve bizim savunduğumuz İslam arasında 180 derece değil 360 derece fark var”. (0 ile 360 derece aynı istikameti gösterir. Yani fark yoktur)

· “Sel felaketine maruz kalan 18 maden işçimize sağ salim ulaşabilmek ümidi ile dua edelim”. (Madenciler gaz, su basması veya göçük felaketinden maruz kalırlar)

· “Radyoaktif çay daha lezzetlidir”. (Çayın yeni bir türünün olduğu ile kandırmak)

· “Azıcık radyasyon kemiklere yararlıdır”. (Radyasyon kemiklerde kalıcı deformasyonlara sebep olur)

· “Başkan Haliç'i temizleyecek ve İzmirliler Haliç'te yüzecek”. (Haliç’in İstanbul’da olduğunu bilmiyor)

· “Mersin, Güneydoğu'nun incisi haline geldi”. (Mersin’in Akdeniz Bölgesinde olduğunu bilmiyor)

·  "Salak olabilirim ama aptal asla..." (Salak ve Aptal aynı anlamdadır)

·  "Tüneli kaçmak için mi kazdınız?". (Hapishanede, Tünel başka ne için kazılır ki?)

·  (Helikopter ile gelmesine rağmen) "Anadolu'nun tozlu, topraklı yollarını aşarak geldik".

·  "Bugün 10 Kasım Atatürk´ün 64. ölüm yıl dönümünü şölenlerle kutluyoruz". (Tören ile Şölen arasındaki farkı bilmiyor) [3]

“Sürçülisan” örnekleri:

·   “Hiçbir ülkenin başbakanı, onbaşı olma şerefsizliğini göstermedi!” (Dönemin başbakanına yüklenirken yanlışlıkla askere hakaret ediyor)

·  “Cenab-ı Allah'ı size emanet ediyorum”. (Sizi Cenab-ı Allah'a emanet ediyorum demeye çalışıyor)

· (Haydar Aliyev için): “Haydar Ali Bey”.

· (İstanbul'un ilçesi olan Zeytinburnu sakinlerine hitap ederken): “Sevgili Zeytinburunlular”.

· (Bir afetten sonra): “Ölü kaybı olmamıştır”

· (Mecliste konuşma yaparken istikrarsızdır demeye çalışıyor): “M.Y. iktidarsızdır”.

· “Gökhun Yazıtları”. (Orhun Yazıtları demeye çalışıyor).

· “Gökberk Kitabeleri”. (Göktürk Kitabeleri demeye çalışıyor)

· “Deccal değil Yılmaz olsan ne fark eder” (Yılmaz değil deccal olsan ne fark eder demek istiyor)

· “Bu hükümet açıkça bir halüsü... hasülü... halasü... hasüsü...” (Halüsinasyon demeye çalışıyor)

· (Samsunlulara): “Merhaba Antalya”

· (Boğazlıyan Kaymakamı'na): “Boğazlanan kaymakam”

· “Çekici güç” (Çekiç güç demeye çalışıyor)

· “Güvenlik oyu” (Güvenoyu demeye çalışıyor)

· (Afyonlulara): “Sevgili Şebin Karahisarlılar”

· (Halka oy istemek için sesleniyor): “Kırat'ın yemini verecek misiniz? (Vereceğiz, diyen halka bu defa): “Biz de sizin yeminizi vereceğiz”.

· “Devlet ekonomiyi düzeltmek için becelleşiyor”. (Cebelleşiyor diyecekken).

· (“Kadınlarımız işsizleştirildi” diyeceğine): “İşsizlerimiz kadınlaştırıldı”.

· “Çekin milletin elinden cebinizi”. (Milletin cebinden elinizi çekin, demek istiyor)

· “Ya neresini sıksaydım?” (Düşman ülke diplomatının elini sıktığında gazetecilerin eleştirel sorusu üzerine verdiği cevap)

· “Önceden biz Azerbaycan'dan petrol alıyorduk, şimdi Azerbaycan bize petrol veriyor”. (??)

· “Ben çocuklarıma helal lokma yedirmedim”. (…haram lokma yedirmedim demek isterken)

· “Namuslu insanlar namussuzlar kadar şerefli olmadıkça, cesur olmadıkça başarılı olamayız”. (Şerefli kelimesi cümleye yanlışlıkla girmiş)

· “Kağıttepe'de ev tuttum” (İstanbul'un Kâğıthane ilçesinden bahsediyor)

· “Biz Sayın Başbakan gibi söz verip sözümüzde duran insanlardan değiliz”. (…durmayan insanlardan değiliz olacaktı)

· “Allah, insanın yarattığı en değerli varlıktır”. (Allah ile insan kelimelerinin yerini değiştirmiş)

· “Anlayana davul zurna saz, anlamayan sivrisinek”. (Atasözünü doğru söyleyememiş) [4]

Bir kahkaha bir kilo et yemeye eş değermiş. Et veremedik ama kahkaha attırıp yüzünüzde küçük bir tebessüm oluşturabildiysek ne mutlu bize! Sağlıcakla kalın!

Kaynakça: