İklim değişikliği çevresel ve halk sağlığımız için ciddi bir sorundur. İklim değişikliği sağlık için büyük bir tehdittir ve bazı hastalıkları tetikleyebilir. Özellikle son zamanlarda ülkemizde meydana gelen orman yangınları, ekosisteme verdiği zararın yanı sıra kötü hava koşulları nedeniyle astım hastalarının da belirtilerinin alevlenmesine neden olabilir.  İstanbul Alerji Kurucusu, Alerji ve Astım Derneği Başkanı Prof. Dr. Ahmet Akçay iklim değişikliğinin ve orman yangınlarının alerjik hastalıklar ve astımda yarattığı riskleri detaylı bir şekilde anlattı. 

ORMAN YANGINLARI ASTIM BELİRTİLERİNİ KÖTÜLEŞTİREBİLİR

İklim değişikliği, birçok ormanın orman yangınlarına karşı savunmasızlığını artırıyor. Ülkemizde de son zamanlarda artan orman yangınları, iklim değişikliğinin sonuçlarının iyiden iyiye hissedilmesine neden oldu. Artan sayıdaki orman yangınları, astım da dahil olmak üzere solunum yolu hastalıklarının gelişimine de katkıda bulunabilir. Bu, akciğerlerinin küçük yüzey alanı nedeniyle çocuklarda özellikle önemlidir. Sadece küçük bir miktar orman yangını hava kirliliğine maruz kalmanın solunum sağlığı üzerinde tehlikeli etkileri olabilir.

Orman yangını dumanı partikül madde, karbonmonoksit, nitrojen oksitler ve (ozon öncüleri olan) çeşitli uçucu organik bileşikler içerir ve hem yerel olarak hem de yangınların rüzgar yönündeki bölgelerinde hava kalitesini önemli ölçüde azaltabilir. 

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ HASTALIKLARI TETİKLEYEBİLİR

İklim değişikliği; hava kirliliğini, vektör kaynaklı hastalıkları, alerjenleri, su kalitesini, su ve gıda tedarikini, çevresel bozulmayı, aşırı sıcağı ve şiddetli havayı etkileyecektir. Tüm bu değişiklikler sağlık için ciddi bir tehdittir. Yüksek sıcaklıklar sağlıksız hava ve su kirleticilerinin konsantrasyonlarını artırabilir. Bunların yanı sıra, iklim değişikliğinin meydana gelen çevresel sonuçları arasında; ısı dalgaları, yağışlardaki değişiklikler (sel ve kuraklık), daha yoğun fırtınalar ve kötüleşen hava kalitesi yer alıyor. Hava kalitesinin kötü olmasının özellikle çocuklarda astımı tetikleyici özelliği vardır. Bunun yanı sıra iklim değişikliğinden kaynaklanan diğer durumlar da hem astımın tetiklenmesinde hem de diğer alerjik hastalıkların tetiklenmesinde önemli bir rol oynuyor. 

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN ASTIMLI KİŞİLERE ETKİSİ

İklim değişikliği, önceden var olan solunum yolu hastalıklarına doğrudan neden olarak veya ağırlaştırarak; solunum yolu hastalıkları için risk faktörlerine maruz kalmayı artırarak solunum sağlığı için büyük bir tehdit oluşturur. İklim değişikliği, astım gibi kronik solunum yolu hastalıklarına neden olabilen ve ağırlaştırabilen su ve hava kirliliğini artırır. İklim değişikliğinden kaynaklanan artan sıcaklıklar, hava yolu iltihabına neden olan ve akciğer dokusuna zarar veren yer seviyesindeki ozonun artmasına neden olur. Zemin seviyesindeki ozonun artması astımla yaşayan insanlar için zararlı olabilir. Yer seviyesindeki ozona karşı en savunmasız kişiler başta çocuklar olmak üzere; yaşlılar, akciğer hastalığı olan kişiler veya aktif olarak dışarıda olan kişilerdir. Çocuklar, yer seviyesindeki ozon için en büyük risk altındadır ve yetişkinlere göre astım olma olasılığı daha yüksektir. 

KİRLİLİK, ASTIM BELİRTİLERİNİ ARTIRABİLİR

Karbon emisyonlarının ve diğer kirleticilerin artmasıyla birlikte bu gazlar atmosferde sıkışıp hava kalitesini düşürür. Azot dioksit (NO2), ozon, dizel yakıt egzoz partikülleri ve partikül madde dahil başlıca kirleticilerin hepsinin astımı alevlendirdiği bilinmektedir. Ek olarak, kirleticiler solunum yollarının geçirgenliğini artırır ve duyarlı bireylerde polenlerin etkilerini artırabilir.

ALERJENLER VE POLEN

İklim değişikliği potansiyel olarak hem daha yüksek polen konsantrasyonlarına hem de daha uzun polen mevsimlerine yol açarak daha fazla insanın polen ve diğer alerjenlerden daha fazla sağlık etkisine maruz kalmasına neden olacaktır. Daha güçlü miktarlarda polen ve küfe maruz kalmak, şu anda alerjisi olmayan kişilerin bile alerjik semptomlar geliştirmesine neden olabilir. İklim değişikliği potansiyel olarak yağış düzenlerinde değişimlere, daha fazla don olmayan günlere, daha sıcak mevsimsel hava sıcaklıklarına ve atmosferde daha fazla karbondioksite yol açacaktır. Polen maruziyeti, saman nezlesi semptomları da dahil olmak üzere çeşitli alerjik reaksiyonları tetikleyebilir. Alerjik rinit olarak da bilinen saman nezlesi, polen gibi alerjenler vücudunuza girdiğinde ve bağışıklık sisteminiz yanlışlıkla onları bir tehdit olarak algıladığında ortaya çıkar. Alerjik rinit semptomları hapşırma, burun akıntısı ve tıkanıklığı içerir. Polen maruziyeti ayrıca alerjik konjonktivit semptomlarını tetikleyebilir. Alerjik konjonktivit, polendeki gibi alerjenlere maruz kalma nedeniyle gözün astarının iltihaplanmasıdır. Alerjik konjonktivit belirtileri kırmızı, sulu veya kaşıntılı gözleri içerir.

ASTIMI OLANLAR POLENE DAHA DUYARLI OLABİLİR 

Astım gibi solunum yolu hastalıkları olan kişiler polene daha duyarlı olabilir. Polen alerjisi gelişenlerde polene maruz kalma, astım atakları ve solunum yolu hastalıkları nedeniyle hastaneye başvurularda artışa neden olabilir. 

Aşırı yağışlar ve artan sıcaklıklar da iç mekan hava kalitesi sorunlarına neden olabilir. Örneğin, astım ve/veya küf alerjisi olan kişilerde solunum koşullarının kötüleşmesine ve yeterli astım kontrolünün sağlanmasında artan zorluklara yol açabilecek şekilde iç mekanlarda küf oluşumuna neden olabilirler. Küresel ısınma ve iklim değişikliği ile birlikte, bazı bölgelerde küfün çoğalmasına neden olabilecek artan yağış ve sel geliyor. Nem, astımın gelişmesine ve astım semptomlarının kötüleşmesine katkıda bulunduğu bilinen küf çoğalmasıyla ilişkilidir. Özellikle selden etkilenen evlerde küf oluşumu artış gösterir. Bu durum da astımı olanlarda belirtilerin şiddetlenmesine neden olabilir.