Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 2018 yılı bütçesi kabul edildi. Çevre ve Şehircilik Bakanı Mehmet Özhaseki, Bakanlık olarak, 5 yıllık kentsel dönüşümle ilgili çalışmalardan çıkarılan sonuçlar doğrultusunda, birtakım yeni prensip kararları aldıklarını söyledi.

Alınan yeni prensip kararlarına ilişkin Özhaseki, "Birincisi, yerinde dönüşümün esas olacak. Yani bundan sonra vatandaş karşısına çıkan herkes yerinde dönüşümü teklif edecektir, vatandaşa başka mahallelere taşınmaktan bahsetmeyecektir. İkincisi, evi yıkılan her vatandaşa mutlaka bir ev verilmesi hususu da bizim benimsediğimiz prensiplerin başında gelmektedir." diye konuştu.

Söz konusu kararlar kapsamında çalışılacak üçüncü noktanın rezerv alanlarla ilgili olduğunu aktaran Özhaseki, "En çok ihtiyacımız olan rezerv alan olarak tüm Türkiye'deki kamu arazileri de yeniden gözden geçirilerek değerlendirilmektedir. Bu konuda söyleyeceğim bir başka nokta da rezerv alanlarda oluşturulacak yeni yerleşim yerleri, hepimizin özlediği mahalle esaslı olacaktır. Mahallelerde daha yatay mimari, sosyal donatı alanları mükemmel hesaplanmış, insan odaklı planlamalar yapılacaktır." dedi.

Mehmet Özhaseki, diğer prensip kararlarına ilişkin şu değerlendirmede bulundu:

"Bir başka prensibimiz de yeni yerleşim yerlerine taşınacak insanlara en riskli binalarda oturanlardan öncelik verilmek üzere tekliflerde bulunulacaktır. Sonra afete maruz kalabilecek yerlerdekilere yani dere kenarı hatları gibi bölgelerde oturanlara teklifler yapılacaktır. Bir başka prensibimiz de bundan sonra boşaltılan yerler yani mahallesinde riskli gözüktüğü için yapısı yıkılan kimin yeri varsa işte orada, özellikle İstanbul'da bu yerler herhangi bir şekilde rant uğruna satılmayıp sosyal donatı alanı olarak, yeşil alanlar ve vatandaşın ihtiyaç duyduğu alanlar olarak kullanılacaktır. Bütün bu uygulamalarımızı kendi içimizde bir prensip haline dönüştürüp yeni yasaya dercediyoruz. Eğer bunun dışında uygulayan belediyeler varsa onların da planlarına müdahil olmaktayız."

Çevre ve Şehircilik Bakanı Özhaseki, bir an önce afetlerde oluşacak zararların azaltılması, çarpık ve düzensiz kentleşme sorunlarının çevre ile uyumlu, estetik, özgün mimari özelliklere sahip yapılaşmayla giderilmesi, altyapı yetersizliklerinin ortadan kaldırılması, dikey mimariden yatay mimariye geçilmesiyle modern, yeşil ve akıllı şehirlerin oluşturulmasını hedeflediklerini söyledi.

Özhaseki, "Önümüzdeki 15 yıl içerisinde inşallah ortaya koyduğumuz prensipler devam edecek olursa yılda 500 bin bağımsız birim olmak üzere tam 7,5 milyon hanenin ve iş yerinin dönüştürülmesini hesaplamaktayız." diye konuştu.

Özhaseki,  İstanbul'da ilan edilen riskli alanlarda belediyelere destek olarak proje hizmet alımları ve kamulaştırma için 280 milyon lira,  hak sahiplerine destek olarak da 1 milyar 51 milyon lira kira yardımı olmak üzere toplamda 1 milyar 336 milyon lira kaynak kullanıldığını bildirdi. İstanbul'da hedefin 15 yıl içerisinde bütün riskli binaların dönüştürülmesi olduğunu vurgulayan Özhaseki, bu kapsamda 202 milyon civarında bağımsız birimin dönüştürülmesini düşündüklerini ifade etti.

Mehmet Özhaseki, kentsel dönüşümde kötü uygulamalara örnek olarak belediyelerin, mahalle dönüşüme girdiği zaman yoğunluğu bir yerine iki yaparak ve birini müteahhide birini de vatandaşa verip çözmeye çalışmasını gösterdi. Bu noktada sosyal donatı, altyapı, yeşil alan ve otoparkın hesaplanmadığını anlatan Özhaseki, bu durumda İstanbul'un nüfusunun da iki misline çıkacağını vurguladı. Özhaseki, bina bazlı dönüşümlerde örneğin İstanbul'daki Bağdat Caddesi'nin rant yüksek olduğu için iki kat üste konularak dönüştüğünü ancak yoksul vatandaşların oturduğu yerlerin ise dönüşmediğini belirtti. Bunların tamamının, şimdiye kadar yapılan kentsel dönüşüm çalışmalarının yanlışlıkları olduğunu dile getiren Özhaseki, şöyle konuştu:

"Biri de yasadaki boşluklardan; öyle davalar açılmış ki o davalar da bir sürü engelleme aracı olmuş. Ben arkadaşlardan şu ana kadar Türkiye çapında ne kadar alanı ve kaç konutu ilgilendiren bir çalışma olduğunu sordum; 1 milyon 100 bin. Gerçekleşme oranı ne? Bina bazlılarda yüzde 76, alan bazlılarda yüzde 11-12. Alan bazlılarda tıkanıyoruz. O zaman bizim yapmamız gereken doğru bir şekilde bu işi yeniden planlamak. 5 sene içerisinde eksiğimizi fazlamızı gördük. Hatamızı da anladık, iyi olan yönlerini de gördük. O zaman bundan ders alarak bizim yeni bir planlamaya geçmemiz lazım. Bina bazlı dönüşümlere biraz frene basıp alan bazlı dönüşüme geçmemiz lazım. Alan bazlı dönüşüm yapılırken her türlü sosyal donatı hesaplanıyor. İşte yeni planlamalarda, her arkadaşın belki de ittifak ettiği bir konu, mahalle konseptine geçilmesi. Mahallenin bir merkezinin, sokaklarının olması, esnafa gidip gelirken selam vermek, komşuların birbirini bilmesi, hatır sorması. Çok yüksek yapılardan vazgeçilmesi, altyapısının düzgün bir şekilde konulması." Bakan Özhaseki, şehircilikte "akıllı, yeşil şehirler" gibi yeni kavramların da oluştuğuna işaret ederek, tüm bunların içinde yer aldığı yasal çalışmanın ilerleyen günlerde ortaya çıkacağını bildirdi. Bakan Özhaseki, terörden etkilenen bölgelerde yaşanan çatışmalar sonucunda 70 bine yakın bağımsız birimin hasar gördüğünü, bunların 40 bininin az hasarlı olduğunu, 30 bine yakın hanenin de kullanılamaz hale geldiğini anlattı.

Özellikle terörün yoğun bir şekilde yaşandığı bölgelerde çalışmaların tüm hızıyla sürdüğünü aktaran Özhaseki, çalışmalarda öncelikli olarak ağır hasarlı yapıların yıkımının  gerçekleştirildiğini sonrasında da yeni konutların yapımına başlandığını anımsattı. Özhaseki, "Özellikle Bakanlar Kurulumuzda ilan edilen riskli alanlar ile Bakanlığımızca belirlenen rezerv yapı alanlarında konutların büyük bir kısmını tamamlamak üzereyiz. Şu aşamada bahsedilen 7 bölgede yaklaşık 26 bin konut inşa edilmektedir. Tamamlanan konutlar için kura çekimi yapılarak vatandaşlarımıza peyder pey teslim edilmektedir. Amacımız burada bölgedeki vatandaşlarımıza belli standartlarda konut üretmek değil aynı zamanda bölge mimarisi ve yaşam tarzına uygun konutlar da üretmektir." ifadesini kullandı. İmar planlarının revize edildiğini, altyapı yenileme çalışmalarında sona gelindiğini, 7 bölgede toplam bin 127 kilometre içme suyu, 507 kilometre kanalizasyon hattı çalışmalarına başlandığını söyleyen Özhaseki,  bölgedeki çalışmaların toplam maliyetinin de 10 milyar lira civarında olacağını aktardı.