Günümüzde birçok kişinin muzdarip olduğu bu rahatsılık dayanılmaz ağrılara neden olmaktadır. Özellikle Türkiye gibi sıcak iklim kuşağında olan ülkelerde bu oran daha da artmaktadır.

MedicalPark Ordu Hastanesi Üroloji Uzmanı Opr. Dr. Cengiz Beyaz, tıpta yaşanan gelişmeler sayesinde böbrek taşı tanı ve tedavisi eskiye oranla çok daha kolaylaştığını belirtti. Opr. Dr. Cengiz Beyaz, geçmiş yıllarda uygulanan açık ameliyatların yerini artık kapalı ameliyatların aldığını ve bu ameliyatlar, birden çok kez tekrarlansa dahi böbreğe hiçbir zararının dokunmadığının altını çizdi. MedicalPark Ordu Hastanesi Üroloji Uzmanı Opr. Dr. Cengiz Beyaz şu sorulara cevap verdi:

Böbrek taşları nasıl oluşur ve çeşitleri nelerdir?

Böbrek taşları, karmaşık mekanizmalar sonucu oluşmakla birlikte böbrek taşı içerisindeki maddelerin böbrek toplayıcı sisteminde uygun yoğunlukta ve uygun ortamda bir araya gelmesi ile meydana gelir. Böbrek taşı çeşitleri ise: Kalsiyum taşları, Sistin taşları, Ürik asit taşları, Enfeksiyon taşları ve diğer az miktarda görülen taşlardır.

Taş oluşumunu arttıran faktörler nelerdir?

·         Cinsiyet; erkeklerde 2-3 kat daha fazla görülür.

·         Genetik ; Ailesinde böbrek taşı öyküsü olanlarda böbrek taşı riski 2.5 kat artmıştır.

·         Sistemik hastalıklar: Renal tübüler asidoz, hiperparatiroidizm, Crohn hastalığı, Gut ve şeker hastalığı, Obezitedir.

·         Anatomi; Doğuştan idrar yollarında bir darlık olması, at nalı böbrek, medüller sünger böbrekli kişilerde taş oluşumuna yatkınlık artmıştır.

Bu faktörler haricinde hareketsiz bir yaşam tarzı olan , fazla tuzlu yemek tüketen, protein ağırlıklı ve fast food tarzı beslenen,çay, kakao,fındık, ceviz, badem, çikolata, kahve gibi yüksek miktarda oksalat içeren besinleri fazla tüketen, günlük 2 lt’den daha az sıvı alan kişilerde taş gelişme riski artmıştır.

Böbrek taşı belirtileri nelerdir?

Hiçbir belirti vermeyebileceği gibi özellikle idrar kanalına taş olması durumunda aralıklı, şiddetli yan ağrısı görülür. Çocuklarda yalnızca karın ağrısı ile belirti verebilir. Bunlar haricinde idrar kesesine yakın taşlarda idrarda yanma, sık idrara çıkma olabilir. Bulantı ve kusma yine sık görülen şikayetlerdendir. Böbrek içerisinde özellikle küçük taşlarda hekime başvuru sıklıkla yan ağrısı şikayeti ile olur.

Böbrek taşı tedavi süreci nasıldır?

Taşın üriner sistemdeki yerleşimine, boyutuna ve hastanın genel durumuna göre tedavi değişiklik gösterir. Taş tesadüfen saptanmış, böbrek içersinde milimetrik boyutlarda ise sadece bol sıvı alımı önerilebilirken, hasta böbrek yetmezliği veya antibiyotik tedavisine yanıtsız ateşle başvurmuş ise acil müdahale gerekir. Bütün taş hastalarında yeniden taş oluşumunu önlemeye yönelik koruyucu tedbirler öneririz. Bunlar;

·         Günlük 2.5-3 lt sıvı alımı

·         Asitli içeceklerin az tüketilmesi

·         Yemeklerde tuzun minimua indirilmesi

·         Sebze ve posalı gıdaların daha fazla tüketilmesi

·         Yeterli fizik aktivite yapılması

·         Stresten uzak yaşam tarzı

Son olarak eklemek istedikleriniz nelerdir?

Tıpta gelişmeler ışığında ve modern teknolojik cihazlar sayesinde böbrek taşının tanı ve tedavisi geçmişe nazaran kolaylaşmıştır. Geçmiş yıllarda, böbrek taşları için uygulanan açık ameliyatların yerini artık kapalı ameliyatlar almıştır. Böbrek içerisindeki 1.5 cm e kadar küçük taşlar tamamen kapalı şekilde, ciltte herhangi bir kesi yapılmadan idrar yolundan girilerek böbreğin içersine kadar ulaşılıp lazer ile kırılabilmektedir. Yine benzer şekilde böbrek içerisinde taşın yerleşimine göre şok dalgaları ile ameliyatsız taş kırma (ESWL) yapılabilmektedir. Böbrekteki daha büyük taşlar için ise sırttan 1-1.5 cm lik bir kesi yapılarak böbreğe özel aletlerle ulaşılıp taşlar parçalanıp dışarı alınabilmektedir. Tekrarlayan taş öyküsü olan olgularda elimizde taş örneği varsa taşın kimyasal analizi ve 24 saatlik idrar toplanılarak elde edilecek metabolik analiz sonuçları ile olgulara yeniden taş oluşmamasına yönelik medikal tedaviler başlanmalıdır.Erişkinlerde ve özellikle çocuklarda atlanılabilecek veya ihmal edilebilecek üriner sistem taşlarının böbrek yetmezliği ile sonuçlanabileceği unutulmamalıdır. Tesadüfen böbrek içerisinde taş tespit edilmiş ise koruyucu tedbirlerin yanısıra 3 ayda bir böbrekler taş boyutunda olası değişiklik açısından ultrasonografi ile takip edilmelidir.